Hukuki süreçler ve uygulamalar karmaşık ve kafa karıştırıcı olabilir. Bu kapsamda, Ecrimisil İhbarnamesinin İptali Davası, özellikle taşınmaz mal sahipleri için önem arz eden bir konudur. Ecrimisil, bir taşınmazın haksız yere kullanılması sonucu devlete ödenmesi gereken tutarı ifade eder. Bu tutarın talep edildiğine dair bildirim olan “Ecrimisil İhbarnamesi“, zaman zaman yanlış veya haksız yere düzenlenebilir. Ecrimisil İhbarnamesinin İptali Davası ise, bu gibi durumlarda başvurulan yasal bir süreçtir.
Bu makalede, ecrimisil ihbarnamesi ile ilgili temel bilgileri, ihbarnamenin iptali davasının nasıl açılacağını ve bu davada izlenecek süreci detaylı bir şekilde ele alacağız. Taşınmaz mal sahiplerinin ve bu alanda çalışan hukuk profesyonellerinin sıkça karşılaştığı bu önemli konuyu daha iyi anlamak için okumaya devam edin.
Ecrimisil Nedir?
Ecrimisil kelimesi, “ecr” (ücret) ve “misil” (eş-benzer) birleşiminden meydana gelmekte olup, kelime anlamı olarak benzerlerine göre belirlenen ücret anlamına gelmektedir.
Ecrimisilin hukuki olarak anlamına bakacak olursak bir malın, sahibinin rızası dışında ve onun bu malı kullanmakla bir zarara uğrayıp uğramayacağı söz konusu edilmeksizin bu maldan işgal, tasarruf veya ne şekilde olura olsun yararlanılması sebebiyle fuzuli şagil (haksız işgalci) tarafından ödenen tazminat olarak tanımlanmaktadır.
Yazımızın konusu hazine taşınmazlarının haksız işgali neticesinde idari makamlarca düzenlenerek tebliğ edilen ecrimisil ihbarnamelerinin idare mahkemelerinde görülen iptali talepli davalar olduğundan idari hukuku anlamında da ecrimisilin tanımlanması gerekecektir.
İdari hukuku tarafında sair mevzuat hükümlerinde ecrimisile ilişkin çeşitli tanımlamalar yer almakla birlikte, Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmeliğin 4. maddesinde “Hazine taşınmazının, idarenin izni dışında gerçek veya tüzel kişilerce işgal ve tasarruf edilmesi sebebiyle, idarenin bir zarara uğrayıp uğramadığına veya işgalcinin kusurlu olup olmadığına bakılmaksızın idarece talep edilen tazminat” olarak tanımlanmaktadır.
Yine Devlet İhale Kanunu’nun 75. maddesinde ecrimisil; “Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malları, özel bütçeli idarelerin mülkiyetinde bulunan taşınmaz mallar ve Vakıflar Genel Müdürlüğü ile idare ve temsil ettiği mazbut vakıflara ait taşınmaz malların, gerçek ve tüzelkişilerce işgali üzerine, fuzuli şagilden, bu Kanunun 9 uncu maddesindeki yerlerden sorulmak suretiyle, idareden taşınmaz ve değerleme konusunda işin ehli veya uzmanı üç kişiden oluşan komisyonca tespit tarihinden geriye doğru beş yılı geçmemek üzere tespit ve takdir edilecek ecrimisil istenir. Ecrimisil talep edilebilmesi için, idarelerin işgalden dolayı bir zarara uğramış olması gerekmez ve fuzuli işagilin kusuru aranmaz.” şeklinde tanımlanmaktadır.
Ecrimisil İhbarnamesi Nedir?
Bu tanımla birlikte hazineye ait bir taşınmazın idarenin haberi olmadan haksız bir şekilde işgal edilmesi nedeniyle hesaplanan ecrimisil bedelinin, haksız işgalciden istenebilmesi için hazırlanan ve haksız işgalciye tebliğ edilen yazı da ecrimisil ihbarnamesidir. Ecrimisil ihbarnamesinin tebliğ işlemi bu anlamıyla bir birel işlem niteliğindedir.
Ecrimisil İhbarnamesine İtiraz (Düzeltme) Talebi
İdari Yargılama Usulü Kanunu (İYUK) madde 11 uyarınca ilgililer tarafından idari dava açılmadan önce idari işlemin kaldırılması, geri alınması, değiştirilmesi veya yeni bir işlem yapılması üst makamdan, üst makam yoksa işlemi yapmış olan makamdan, idari dava açma süresi içinde istenebilir. İlgililerin bu başvurusu dava süresini durduracaktır. Bu başvuru idari dava açılması için zorunlu olmayıp, ilgililer ilgili idari işlemin iptalini direkt olarak dava yoluyla mahkemeden istenebilir.
İdari işlem niteliğinde olan ecrimisil ihbarnamelerinde de bu durum geçerli olup, ecrimisil ihbarnamelerine itiraz prosedürü 312 sıra sayılı Milli Emlak Genel Tebliği’nde düzenlenmiştir. Buna göre Ecrimisil ihbarnamesinin tebliğinin akabinde ecrimisil miktarının fazla ya da haksız olduğu düşünülüyorsa buna karşı, tebliğ tarihinden itibaren 30 içinde ilgili İdareye dilekçeyle müracaat edilerek düzeltme talebinde bulunulması gerekmektedir. Düzletme ya da itiraz talepleri, yine aynı Tebliğ’de belirtilen komisyon tarafından incelenip karara bağlanmaktadır.
Komisyon yapacağı inceleme neticesinde itirazı reddedebileceği gibi, itirazı kabul ederek ecrimisil işlemini iptal edebilecektir. Ayrıca komisyon tarafından ecrimisil bedelinin hatalı hesaplandığı tespit edildiği taktirde ilgiliye bu sefer düzeltme ihbarnamesi tebliğ edecektir.
Ecrimisil İhbarnamesine Karşı Dava Yolu
Yukarıda belirtildiği üzere, ecrimisil ihbarnamesini tebliğ alan bir kişi, herhangi bir düzeltme veya itiraz başvurusu yapmadan, ilgili ihbarnamenin iptali davasını tebliğden itibaren 60 gün içerisinde açılabilir.
Ancak yukarıda belirtildiği gibi ecrimisil ihbarnamesine karşı itiraz ya da düzeltme başvurusu yapılması durumunda İYUK madde 11 uyarınca 60 günlük dava açma süresi duracak, başvurunun reddedilmesi durumunda ise süre işlemeye devam edecektir.
İlgilinin düzeltme ya da itiraz başvurusu üzerine düzeltme ihbarnamesi düzenlenmesi durumunda ise, işbu düzeltme işlemi yeni bir idari işlem olacağından işbu ihbarnamenin ilgiliye tebliğinden itibaren 60 gün içerisinde iptali talepli dava ikame etmesi gerekecektir.
İdare Hukukundaki Ecrimisilin Zaman Aşımı Ne Kadardır?
Devlet İhale Kanunu’nun 75. maddesi uyarınca ecrimisilin tespit tarihinden geriye doğru beş yılı geçmemek üzere tespit ve takdir edileceği hüküm altına alınmakla ecrimisil için tahakkuk zamanaşımının 5 yıl olduğu belirtilmiştir.
Ecrimisilin tahsil zamanaşımı ise özel olarak herhangi bir düzenleme ile hüküm altına alınmamış olup, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsili Usulü Hakkında Kanun’da belirtilen genel amme alacakları için öngörülen tahsil zamanaşımı süresi ecrimisil alacakları için de uygulanmaktadır. Buna göre ecrimisil ihbarnamesinin tebliğ edildiği takvim yılının üzerinden 5 yıl geçmesi durumunda ecrimisil bedeli için tahsil zaman aşımı işlemiş olacaktır.
