663 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile yabancı doktor ve hemşirelerin Türkiye’de çalışabilmelerine imkân sağlanmış olup; yabancı uyruklu doktor veya hemşire istihdam edecek özel sağlık kuruluşları Sağlık Bakanlığı’ndan (İl Sağlık Md.) almış olduğu ön izin (mesleki yeterlilik) belgesi ile birlikte bakanlığa çalışma izin başvuru yapmakta ve talebi uygun bulunanlara çalışma izni düzenlenmektedir. Çalışma izni istenilen yabancının yurt dışındaki fakültelerden mezun olması halinde diploma denklik belgesi ibrazı zorunludur.
Yabancı Doktorların Türkiye’de Çalışma Şartları Nelerdir?
663 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile yabancı doktorların Türkiye’de doktor olarak çalışamayacağını düzenleyen 1219 sayılı Kanun’un 1. maddesini yürürlükten kaldırmış ve madde “Türkiye Cumhuriyeti dâhilinde tababet icra ve herhangi surette olursa olsun hasta tedavi edebilmek için tıp fakültesinden diploma sahibi olmak şarttır.” şeklinde düzenlenerek Türkiye’de doktor olarak çalışabilmek için Türk vatandaşı olma şartı kaldırılmıştır.
Bu madde ile yabancıların Türkiye’de doktor olarak çalışabilmelerinin önü açılmıştır. 27.03.2002 tarihli Özel Hastaneler Yönetmeliği’nde 2012 tarihinde değişiklik yapılmış ve özel hastanelere, bakanlıkça izin verilmesi kaydıyla yabancı hekim ve hekim dışı sağlık meslek mensubu çalıştırabilme hakkı tanınmıştır.
Yabancı Sağlık Mensuplarının Türkiye’de Özel Sağlık Kuruluşlarında Çalışma Usul ve Esaslarına Dair Yönetmeliğe göre;
MADDE 5 – Bu Yönetmelik kapsamındaki yabancı sağlık meslek mensupları, aşağıda yer alan şartları sağlamak kaydıyla özel sağlık kuruluşlarında mesleklerini icra edebilirler:
Diploma ve/veya uzmanlık belgelerinin denkliği onaylanmış ve bakanlıkça tescilleri yapılmış bulunmak.
Mesleğini icra etmesine kanunen engel hali bulunmamak.
Türkçe bilmek.
İlgili mevzuata göre Türkiye’de çalışma ve ikamet izni almış olmak.
Hekimler için, zorunlu mesleki malî sorumluluk sigortası yaptırmak.
Ön İzin Başvurusu
Mesleki yeterlilik gerektiren sağlık hizmetlerinde çalışacak yabancıların çalışma izni başvurularının değerlendirilmesinde ön izin alınması zorunludur.
Türkiye’de Bulunan Bir Üniversitenin Tıp Fakültesinden Mezun Olan Yabancı Doktordan İstenen Belgeler
Yabancı doktorun pasaportun Türkçe’ye tercüme edilmiş fotokopisi,
İkamet izin kartının fotokopisi,
İkametgâh (yerleşim yeri) belgesi,
Yabancı doktorun tıp fakültesi diplomasının fotokopisi,
2 adet vesikalık fotoğraf,
Ön İzin Belgesini talep eden mesul müdür dilekçesi,
Yabancı doktor tarafından yazılan başvuru dilekçesi,
Özel hastane veya tıp merkezi ile yabancı doktor arasında imzalanan hizmet sözleşmesi.
Türkiye’de Bulunan Bir Üniversitenin Tıp Fakültesinden Mezun Olmayan Yabancı Doktordan İstenen Belgeler
Pasaportun Türkçe tercüme edilmiş fotokopisi,
İkamet kartının fotokopisi,
İkametgâh (yerleşim yeri) belgesi,
Yabancının diplomasının fotokopisi,
2 adet vesikalık fotoğraf,
Ön İzin Belgesini talep eden mesul müdür dilekçesi,
Yabancı uyruklu doktor tarafından yazılan başvuru dilekçesi,
Özel hastane veya tıp merkezi ile yabancı arasında imzalanan hizmet sözleşmesi,
Yüksek Öğretim Kurulu tarafından verilen denklik belgesi,
Türkçe Öğretimi Uygulama ve Araştırma Merkezi tarafından verilen Türkçe yeterlilik belgesi,
Yabancı uyruklunun geldiği ülkenin Sağlık Bakanlığı veya dış temsilciklerinden alınan mesleği yapmaya engel hallerinin olmadığına ilişkin yazı.
İstenen denklik belgesini veren kurum yabancı doktor ve yabancı uzman doktor açısından farklıdır. Yabancı doktor, denklik belgesini Yüksek Öğretim Kurulu’ndan temin edecektir; yabancı uzman doktor ise denklik belgesini Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nden temin edecektir.
Her iki durum için de yukarıda sayılan belgeler tamamlandıktan sonra Sağlık Bakanlığı’nın vereceği ön izin belgesi sonucu Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından çalışma izni verilir. Verilen bu çalışma izni ile yabancı doktorlar Türkiye’de özel hastanelerde mesleklerini icra edebilirler.
Çalışma Başvurusu
MADDE 6
Yabancı sağlık meslek mensubu tarafından, çalışmak istenilen özel sağlık kuruluşuna başvuru yapılır.
Kişinin özel sağlık kuruluşunda çalışma başvurusu, mesul müdür tarafından ek-1 sayılı cetvelde yer alan belgeler ile birlikte müdürlüğe intikal ettirilir.
Dosyada eksiklik ve/veya uygunsuzluk bulunmaması halinde dosya bakanlığa gönderilir.
Başvuru dosyası, bakanlıkça planlama kapsamında ve ek-1 sayılı cetvelde yer alan belgeler açısından değerlendirilir. Uygun bulunması halinde yabancı sağlık meslek mensubunun diploması tescil edilerek mesleğini icra etmesinin bakanlıkça uygun bulunduğuna dair belge düzenlenir.
İlgili mevzuat kapsamında çalışma izni ile ikamet izni alınarak dördüncü fıkradaki belge ile birlikte personel çalışma belgesi düzenlenmesi için müdürlüğe başvurulur. Yabancı sağlık meslek mensubu, personel çalışma belgesinin müdürlük tarafından onaylandığı tarihten itibaren özel sağlık kuruluşunda çalışabilir.
Çalışma İzni Başvurularının Değerlendirilmesi ve Sonuçlandırılması
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, gerekli hallerde ilgili bakanlık ve mercilerin görüşlerini de almak suretiyle çalışma izni başvurusunu değerlendirir ve sonuçlandırır. Usulüne uygun olarak yapılan çalışma izni başvuruları, belgelerin tam ve eksiksiz olması kaydıyla bakanlık tarafından en geç otuz (30) gün içinde sonuçlandırılır. Başvurunun eksik evrak ile yapıldığının bakanlıkça tespiti halinde, eksik evrakların tamamlanması istemiyle başvuru sahibine bilgi verilir.
Bu durumda, otuz günlük süre eksik evrakların bakanlığa intikal ettiği tarih itibariyle başlar. Bakanlık çalışma izin başvurusuna ilişkin (olumlu veya olumsuz) kararını, yurt dışından yapılan başvurularda; başvuruyu yapan yabancıya bildirmek üzere (Dışişleri Bakanlığı kanalıyla) ilgili T.C. dış temsilciliğine de bildirir. Yurt içinden yapılan başvurularda ise işverene bildirilir.
Suriye Uyruklu Sağlık Meslek Mensuplarının Muafiyet Durumları
22.20.2012 tarihli Yabancı Sağlık Meslek Mensuplarının Türkiye’de Özel Sağlık Kuruluşlarında Çalışma Usul ve Esaslarına Dair Yönetmeliğe, 2013 tarihinde eklenen geçici madde ile maddede belirtilen şartlar halinde Suriye uyruklu sağlık meslek mensuplarına bazı istisnalar tanınarak çalışma hakkı verilmiştir.
GEÇİCİ MADDE 1 – Türkiye’de geçici koruma altına alınanlara hizmet vermek üzere, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı tarafından kurulan barınma merkezleri ile Sağlık Bakanlığı’nca koordine edilen ve Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı’nca uygun görülen göçmen sağlığı merkezlerinde çalışmak isteyen Suriye uyruklu sağlık meslek mensupları mesleğini icraya yetkili olduğuna dair belge ibraz etmek kaydıyla 5’inci maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerindeki şartlardan muaf tutulur.
Yabancı doktorların Türkiye’de doktor olarak çalışabilmelerinin yanı sıra, Türkiye’de sağlık kurumlarında uzmanlık eğitimi görebilmeleri de 26.04.2014 tarihli Tıpta ve Diş Hekimliğinde Uzmanlık Eğitimi Yönetmeliği ile sağlanmıştır. Yönetmeliğin 14. maddesinde belirtilen şartların varlığı halinde yabancı uyruklu doktorların uzmanlık eğitimlerini Türkiye’de yapabilecekleri belirtilmiştir.
Tıpta ve Diş Hekimliğinde Uzmanlık Eğitimi Yönetmeliği Madde 14
Yabancı uyruklular;
a) Kurumlarda yabancı uyruklulara ayrılan kontenjan bulunması,
b) Ana dal uzmanlık eğitimi yapmak için Türkiye’deki tıp veya diş hekimliği fakültelerinin birinden mezun olunması veya yabancı ülkelerdeki bu fakültelerin birinden mezun olup YÖK’ten denklik belgesi alınmış olması; yan dal uzmanlık eğitimi yapmak için Türkiye’deki uzmanlık eğitimi veren kurumlardan uzmanlık belgesi alınmış olunması veya 23, 24 ve 25’inci maddeler çerçevesinde bakanlıkça verilmiş bir denklik belgesine sahip olunması,
c) Türkiye’de uzmanlık eğitimi yapmalarına engel hallerinin bulunmaması,
ç) Türkiye’de ikametlerine izin verilmiş olması,
d) Uzmanlık eğitimi süresince kendilerine burs verileceğini veya Türkiye’deki giderlerinin karşılanacağını belirten bir belgenin sunulması,
e) Uzmanlık eğitimine giriş sınavlarında ilgili programa yerleştirilmiş olunması kaydıyla uzmanlık eğitimine kabul edilir.
(2) Yabancı uyruklular ayrıca mesleki konuları izleyebilecek derecede Türkçe bildiklerini ölçmek amacıyla kurulun belirleyeceği bir kuruluş tarafından yapılan Türkçe dil bilgisi sınavında başarılı olduklarına dair belgeleri, uzmanlık eğitimine başladıkları tarihten itibaren en geç bir yıl içerisinde sunmak zorundadır. Aksi takdirde bu kişilerin uzmanlık öğrenciliği ile ilişikleri kesilir. Türkiye’deki tıp ve diş hekimliği fakültelerinin Türkçe bölümlerinden mezun olanlarda, Türkçe dil bilgisi başarı belgesi aranmaz.
Yabancı Doktor Muayenehane Açabilir mi?
6/1/2011 tarih ve 27807 sayılı Ayakta Teşhis ve Tedavi Yapılan Özel Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmeliğin ek-1’inci maddesinin 11’inci fıkrası çerçevesinde, yabancı uyruklu hekimlerin muayenehane açmalarına yönelik bir düzenleme bulunmamaktadır. Ancak, çift vatandaşlığa sahip olunması durumunda, en az bir vatandaşlığınızın Türk uyruklu olması halinde muayenehane açılabilmektedir.
Yabancı Hemşirelerin Çalışma Şartları Nelerdir?
2011 tarihli 663 Sayılı KHK ile yapılan değişiklik ile Türk vatandaşı olma şartı da kaldırılmıştır. Bu değişiklik ile hemşirelik mesleği yabancıların da çalışabileceği bir meslek haline gelmiştir. Yabancı doktorların çalışma şartları ve başvurusuna ilişkin düzenlemeler yabancı hemşireler açısından da geçerlidir.
Ebelik
2014 yılında yapılan değişiklik ile “Türkiye’de üniversitelerin ebelik ile ilgili lisans eğitimi veren fakülte ve yüksekokullarından mezun olan ve diplomaları Sağlık Bakanlığınca tescil edilenler ile öğrenimlerini yurt dışında ebelik ile ilgili bir okulda tamamlayarak denklikleri onaylanan ve diplomaları Sağlık Bakanlığınca tescil edilenlere ebe unvanı verilir.” hükmü getirilmiştir.
Bu değişiklik ile yabancıların Türkiye’de ebelik mesleğini icra edebilmesinin yolu açılmış ve maddeden “Türk olmak” şartı kaldırılarak yabancıların Türkiye’de ebelik yapmaları mümkün hale gelmiştir.
Kanunlarla Türk Vatandaşlarına Hasredilen ve Yabancıların Çalışmalarının Yasak Olduğu Meslek ve Görevler
Diş Hekimliği, Hastabakıcı (Tababet ve Şuabatı Sanatlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun 6. ve 63. madde)
Eczacılık (Eczacılar ve Eczaneler Hakkında Kanun 2. madde)
Veterinerlik (Veteriner Hekimliği Mesleğinin İcrasına, Türk Veteriner Hekimleri Birliği ile Odalarının Teşekkül Tarzına ve Göreceği İşlere Dair Kanun 2. madde)
Uzmanlık Eğitimi Dışında Çalışacak Yabancı Asistanlar (Tıpta Uzmanlık Tüzüğü 20. madde)
