Tüm çalışanların iş hayatları boyunca sordukları en önemli sorulardan biri “kıdem tazminatı nasıl hesaplanır?” sorusunun cevabı aslında çok da zor değil.
Kıdem Tazminatının Hesaplanması
Çalıştığı işyerinde en az 1 yıllık kıdemi bulunan ve iş sözleşmesini haklı nedene dayanarak ya da yukarıda saydığımız diğer nedenlerle fesheden yahut iş sözleşmesi işveren tarafından İş Kanunun Madde 25/2’de, ‘’Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri’’ başlıklı maddede sayılan sebeplerden birine dayanmaksızın feshedilen işçi kıdem tazminatına hak kazanabilmektedir.
Kıdem tazminatının hesaplanmasında öngörülen asgari süre; aynı işverenin aynı veya değişik işyerlerinde sürekli veya aralıklı çalışma süreleri toplamı esas alınarak hesaplanır. İşyerinin devri veya intikali veyahut başka bir işverene geçmesi, sonucunu değiştirmez. Kamu kuruluşlarında çalışmış olanların hizmet süreleri ise birleştirilir.
Kıdem Tazminatı Hesaplanırken Maaş Önemli midir?
Kıdem tazminatı, işçinin her bir yıllık çalışma süresi karşılığında bir brüt ve giydirilmiş maaşı esas alınarak hesaplanmaktadır. Yani işçiye çalıştığı her bir yıla karşılık 30 günlük brüt ve giydirilmiş ücreti kadar bir ödeme yapılması gerekmektedir.
Tazminat miktarını hesaplarken karşımıza son brüt ücret kavramı çıkacaktır. Son brüt ücret kavramı, işçinin iş ilişkisi kapsamında iş gördüğü ve ücrete hak kazandığı en son net ücretinin gelir vergisi, SGK primi vb. kesintilerinin yapılmamış halini ifade eder.
Öncelikle bu brüt ücretin bulunması gerekmektedir. Sonrasında ise bu brüt ücrete işçiye her ay düzenli olarak yapılan diğer ödemeler ve yan haklar da eklenir. Bu ekleme işlemine giydirme denmektedir. İşçiye ödenen bu ücret eklerinin kıdem tazminatının hesabında son brüt ücrete dahil edilebilmesi için süreklilik arz etmesi, yani her ay düzenli olarak işçiye ödenmesi gerekmektedir.
Görüldüğü gibi kıdem tazminatı hesaplanırken, İş Kanunu madde 32’de belirtilen, işçiye emeği karşılığı verilen ücretler haricinde para veya para ile ölçülebilir nitelikteki yapılan yardımlar da dikkate alınmaktadır. Bu eklerin neler olabileceği hususuna kısaca değinecek olursak; aşağıda sayılan yan hakların her ay düzenli olarak ödenmesi kararlaştırılmışsa kıdem tazminatının hesabında dikkate alınacağını söyleyebiliriz.
Gıda Yardımı,
Yakacak Yardımı,
Eğitim Yardımı,
Primler,
Yemek Ücreti (Yemek işyerinde veriliyorsa emsal bir yemek ücreti tespit edilir),
Yol Ücreti (Servis tahsis edilmişse mahkemece emsal bir yol ücreti belirlenir).
Kıdem Tazminatı Hesaplanırken Neler Etki Etmez?
Söz konusu tazminatın hesaplanmasında, esas teşkil edecek ücrete eklenmeyen bir takım ücret ve yardımlar da söz konusudur. Bunlara örnek vermek gerekirse; doğum, evlenme, hastalık ve ölüm yardımı, seyahat primi, yolluk, işyerinde kullanması için verilen; eldiven, baret, kıyafet gibi yardımlardır. Bunlar belli dönemler için anlık olarak sağlanan haklardır, bir düzen ve süreklilik teşkil etmezler.
Sonuç olarak işçinin son brüt ücretine, yukarıda değinilen şartları sağlayan yan ödemeler de eklenerek işçinin son brüt giydirilmiş ücreti bulunur. Son olarak, bulunan bu ücretten sadece damga vergisi kesilir. İşte damga vergisi kesintisi de yapıldıktan sonra ortaya çıkan son rakam işçinin kıdem tazminatı hesabında dikkate alınacak olan ve işçiye çalıştığı her bir yıl için ödenmesi gereken tutarı ifade eder.
Kıdem Tazminatı Tavanı Nedir?
Kıdem tazminatı hesaplanırken hesaplamaya esas alınacak son ücretin tespitinde kanun koyucu bir tavan sınır getirmiştir. Bu sınır; 1475 Sayılı eski İş Kanunu’nun 14’üncü maddesinin 13’üncü fıkrasında kaleme alınmıştır.
Buna göre; bu Kanuna tabi işçilerin kıdem tazminatlarının yıllık miktarı en yüksek devlet memuruna ödenecek olan bir hizmet yılına ait azami emeklilik ikramiyesi meblağını aşamayacaktır. Aşması halinde işçiye en yüksek devlet memuruna ödenecek olan bir hizmet yılına ait azami emeklilik ikramiyesi meblağı üzerinden ödeme yapılacaktır.
Bu kapsamda her yıl için kıdem tazminatı tavanı yeniden belirlenmekte olup işçinin brüt ücreti ve düzenli olarak ödenen diğer yan hakları toplamı yani kıdem tazminatı hesabında esas alınacak ücreti, her yıl için tespit edilen bu kıdem tazminatı tavanını aşarsa, hesaplama yapılırken işçinin ücreti değil bu tavan miktar esas alınacaktır. 2022 yılı için kıdeme esas ücret tavanı 10.848,59 TL olarak belirlenmiştir.
Kıdem Tazminatı Hesaplama Örneği
İşçinin Brüt Ücreti: 2.943 TL
İşten Ayrılış Tarihi: 08.06.2019
İşe Giriş Tarihi: 02.04.2010
Aylık Yemek Ücreti: 200 TL
Aylık Yol Masrafı: 275 TL
Aylık Özel Sağlık Sigortası: 100 TL Olarak kabul edilirse;
Son olarak; hesaplanan tazminat miktarından da binde 7,59 oranında damga vergisi kesilecektir. Bu kesinti sonucunda toplam hak edilen Kıdem Tazminatı = 32.070,53 TL olarak hesaplanmaktadır.
Detaylı bilgi için ekibimizle görüşebilirsiniz veya bize iletişim sayfasında ulaşabilirsiniz.
