Dijital dönüşümün hayatımızın her alanına girmesiyle birlikte, dijital hizmetler de günümüzde oldukça önem kazanmıştır. Bu hizmetlerin vergilendirilmesi ise son yıllarda önemli bir tartışma konusu haline gelmiştir. Dijital hizmet vergisi, dijital hizmet sağlayıcılarının ülkelerdeki faaliyetleri üzerinden alınan bir vergidir. Bu vergi, dijital hizmetlerin ülke ekonomilerine katkısını dengelemeyi amaçlamaktadır. Dijital hizmet vergisi, diğer vergi türlerinden farklı olarak, sadece dijital hizmet sağlayıcılarını kapsamaktadır. Bu verginin uygulanması, ülkeler arasında farklılık göstermektedir ve ülkeler arasında çeşitli anlaşmazlıklara neden olmaktadır.
5/12/2019 tarihli ve 7194 sayılı Dijital Hizmet Vergisi ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’un (“Kanun”) 1 ilâ 7. maddeleri arasında düzenlenen “Dijital Hizmet Vergisi“, aynı Kanun’un 52. maddesinin (a) fıkrası uyarınca 01.03.2022 tarihinde yürürlüğü girmiştir.
Kanun’un vergiye ilişkin hükümlerinin yürürlüğe girmesi ile birlikte Genel Uygulama Tebliği (“Tebliğ”), Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından 20.03.2020 tarihinde yayımlanmıştır.
Bu yazımızda siz değerli okuyucularımızı yeni düzenlemeler hakkında bilgilendirmek adına dijital hizmet vergisine ve bu verginin uygulamasına ilişkin esaslı noktaları aktarmaya çalışacağız.
Hangi Hizmetler Dijital Hizmet Vergisine Tabiidir?
Kanun’un 1. maddesi uyarınca Türkiye’de sunulan;
Dijital ortamda sunulan her türlü reklam hizmeti,
Sesli, görsel veya dijital herhangi bir içeriğin dijital ortamda satışı ile bu içeriklerin dijital ortamda dinlenilmesine, izlenmesine, oynatılmasına veya elektronik cihazlara kaydedilmesine veya bu cihazlarda kullanılmasına yönelik dijital ortamda sunulan hizmetlerden,
Kullanıcıların birbirleriyle etkileşime geçebilecekleri dijital ortamın sağlanması ve işletilmesi hizmetlerinden elde edilen hasılat dijital hizmet vergisine tabiidir.
Kanun’da dijital hizmet sağlayıcısı, yukarıda belirtilen hizmetleri sunanlar olarak; dijital ortam ise fiziki olarak karşı karşıya gelmeksizin çevrimiçi faaliyetin gerçekleştiği her türlü ortam olarak tanımlanmıştır.
Hizmetin Türkiye’de sunulması ise hizmetin Türkiye’de sunulmasını, hizmetten Türkiye’de faydalanılmasını, hizmetin Türkiye’de bulunan kişilere yönelik gerçekleştirilmesini veya hizmetin Türkiye’de değerlendirilmesi olarak tanımlanmıştır. Değerlendirmeden maksadın, hizmetin karşılığını teşkil eden ödemenin Türkiye’de yapılması veya ödeme yurt dışında yapılmışsa, Türkiye’de ödeyenin veya nam ve hesabına ödeme yapılanın hesaplarına intikal ettirilmesi veya kârından ayrılması olduğu belirtilmiştir.
Dijital Ortamda Sunulan Reklam Hizmetleri Nelerdir?
Tebliğ uyarınca; reklam kontrol ve performans ölçüm hizmetleri, kullanıcılarla ilgili veri iletimi ve yönetimi gibi hizmetler ile reklamın sunulmasına ilişkin teknik hizmetler dijital ortamda sunulan reklam hizmetlerinden sayılarak, bu hizmetlerden edilen tüm hasılatın dijital hizmet vergisine tabii olacağı belirtilmiştir. Buna göre, dijital ortamda yayınlanan;
Reklamın arama sonuçlarıyla birlikte gösterilmesi ya da reklam verenle ilgili arama sonucunun öncelikli sırada gösterilmesi gibi arama motoru reklamları,
Bant reklamlar (banner),
Video veya kullanıcı paylaşımının izlenmesi öncesinde, sırasında veya sonrasında dijital ortamlarda yayınlanan her türlü işitsel, görsel veya yazılı reklamlar,
Açılır pencere reklamları (pop-up ve benzeri),
Gazete veya dergilerin internet sitelerinde veya yalnızca dijital ortamda işitsel ve/veya görsel yayıncılık yapan kuruluşların internet sitelerinde ya da bunların yayın akışları sırasında yayınlanan reklamlar,
Yayıncı kuruluş tarafından, karasal, uydu ya da kablo ortamları üzerinden yapılan yayınların eş anlı olarak dijital ortamda yayınlanması halinde, yayın akışının içeriğine dâhil olmayan reklam gibi hizmetlerden elde edilen gelirler dijital hizmet vergisi konusu kapsamındadır.
Dijital Ortamda Yapılan İçerik Satışları ve İçeriklerden Yararlandırmaya Yönelik Hizmetler Nelerdir?
Sesli, görsel veya dijital herhangi bir içeriğin (bilgisayar programları, uygulamalar, müzik, video, oyunlar, oyun içi uygulamalar ve benzerleri dâhil) dijital ortamda satışı ile bu içeriklerin dijital ortamda dinlenmesine, izlenmesine, oynanmasına veya elektronik cihazlara kaydedilmesine veya bu cihazlarda kullanılmasına yönelik dijital ortamda sunulan hizmetlerden elde edilen hasılat dijital hizmet vergisine tabidir. Bu kapsamda;
Bilgisayar, tablet, cep telefonu, akıllı bileklik gibi elektronik cihazlarda kullanılan program, yazılım ve uygulamaların,
Sinema filmi, dizi, video, resim, fotoğraf, grafik, makale, dergi, gazete gibi görüntü, ses ve metin dosyası içeriklerinin,
Oyun konsolunda oynamaya mahsus olanlar dâhil olmak üzere, çevrim içi veya çevrim dışı oynanmasına bakılmaksızın her türlü dijital oyunların, oyun ek paketlerinin veya oyun kodlarının,
Çevrim içi oyunlarda kullanıcıya belirli bir bedel karşılığında oyunla ilgili uygulama veya paketlerin (ilave oynama hakkı, ilave oyun süresi, oyun içi özelliklere, materyal ve öğelere erişim, oyun içi karakter oluşturma ya da geliştirme veya oyun içi sanal para temini gibi), dijital ortamda satışı ve benzeri diğer içerik satışları ile bu içeriklerden yararlandırmaya (içeriklerin dijital ortamda dinlenmesine, izlenmesine, oynanmasına veya elektronik cihazlara kaydedilmesine veya bu cihazlarda kullanılmasına),
Dijital içeriklerin dijital ortamda satışına aracılık hizmeti, söz konusu içeriklerin dijital ortamda dinlenmesine, izlenmesine, oynanmasına veya elektronik cihazlara kaydedilmesine veya bu cihazlarda kullanılmasına yönelik dijital ortamda sunulan hizmetlerden elde edilen hasılat dijital hizmet vergisi konusu kapsamındadır.
Kullanıcılar tarafından yazılı, görsel veya işitsel içerik paylaşılabilen ya da paylaşılan içeriklere ilişkin yorum yapılabilen ya da kullanıcıların birbirleriyle sair suretle etkileşime geçebildiği her türlü dijital ortamların sağlanmasından veya işletilmesinden, dijital ortamda, mal veya hizmet alım veya satımına; ödemenin, teslimatın veya iadenin garanti edilmesi ya da bunlara aracılık edilmesi gibi fonksiyonlar üstlenilmek suretiyle aracılık edilmesi ya da herhangi bir fonksiyon üstlenilmeksizin sadece mal veya hizmetin alım satımının kolaylaştırılması ya da satışa konu mal veya hizmetin bu ortamda ilan edilmesi veya bu ilana erişilebilmesi gibi hizmetlerden elde edilen hasılatlar dijital hizmet vergisinin konusu kapsamına girmektedir.
Kanun’un 1. maddesinde belirtilen hizmetlere dijital ortamda aracılık hizmeti sağlayan dijital yer sağlayıcılarının aracılık hizmeti neticesinde elde ettikleri hasılat da dijital hizmet vergisine tabiidir.
Dijital Hizmet Vergisinin Mükellefi Kimdir?
Dijital hizmet vergisinin mükellefi dijital hizmet sağlayıcılarıdır. Bu noktada dijital hizmet sağlayıcısının mükellefiyet statüsüne bakılmaz. Mükellef gerçek kişi ya da tüzel kişi olabileceği gibi yabancı ülkede mukim bir kişi dahi bu Kanun’a göre dijital hizmet vergisi mükellefi olarak kabul edilecektir. Buna göre, dijital hizmet sağlayıcısının Türkiye’de gelir veya kurumlar vergisi yönünden mükellef olup olmamasının, dijital hizmet vergisi mükellefiyeti hususunda herhangi bir etkisi yoktur.
Kanun’un 3. maddesinin ikinci fıkrasına göre, mükellefin Türkiye içinde ikametgâhının, iş yerinin, kanuni ve iş merkezlerinin bulunmaması hâlleri ile gerekli görülen diğer hâllerde Hazine ve Maliye Bakanlığı, vergi alacağının emniyet altına alınması amacıyla vergiye tabi işlemlere taraf olanlar ile işleme ve ödemeye aracılık edenleri ayrıca verginin ödenmesinden sorumlu tutmaya yetkilidir.
Kimler Dijital Hizmet Vergisinden Vergiden Muaftır?
Vergi yüksek cirolu dijital hizmet işletmelerini ilgilendirmektedir. Kanun’un 4. maddesinin 1. fıkrası uyarınca verginin konusunu giren hizmetlere ilişkin Türkiye’de elde edilen hasılatın 20 milyon TL’den veya dünya genelinde elde edilen hasılatın 750 milyon avrodan fazla olan işletmeler dijital hizmet vergisini ödemekle mükelleftir. Bu rakamların altında ciro yapan işletmeler vergiden muaftır.
Mükellefin, finansal muhasebe açısından konsolide bir grubun üyesi olması hâlinde, bu hadlerin uygulanmasında grubun verginin konusuna giren hizmetlere ilişkin elde ettiği toplam hasılat dikkate alınır.
Mükellef, verginin konusuna giren gelirlerinin birbirini takip eden iki mali yıl için belirtilen limitlerden en az birinin altında kalmasında halinde muafiyeti başlayacaktır.
Verginin Matrahı ve Oranı Nedir?
Dijital hizmet vergisinin matrahı, ilgili vergilendirme döneminde verginin konusuna giren hizmetler nedeniyle elde edilen hasılattır. Gelirin döviz ile hesaplanması halinde döviz, gelir elde edildiği tarihte geçerli olan Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası döviz alış kuru üzerinden Türk lirasına çevrilir. Verginin matrahından gider, maliyet ve vergi adı altında indirim yapılmaz. Dijital hizmet vergisi, fatura ve fatura yerine geçen belgelerde ayrıca gösterilmez.
Verginin oranı %7,5 olarak belirlenmiştir. Matraha oranın uygulanması suretiyle hesaplanır. Bu şekilde hesaplanan vergiden herhangi bir indirim yapılmaz.
Verginin Beyanı ve Tarhı Nasıl Yapılmaktadır?
Dijital hizmet vergisi, mükellefin beyanı üzerine tarh olunur. Mükellefler, bir vergilendirme döneminde vergiye tabi hasılat elde etmeseler dahi bu dönemlerle ilgili olarak beyanname vermek zorundadırlar.
Dijital hizmet vergisi, katma değer vergisi mükellefiyeti bulunan dijital hizmet sağlayıcıları için bu vergi bakımından bağlı bulundukları vergi dairesince, bulunmayanlar bakımından Hazine ve Maliye Bakanlığı’nca belirlenecek vergi dairesince tarh olunur. Dijital hizmet vergisi mükelleflerince ödenen dijital hizmet vergisi, bu mükellefler tarafından gelir ve kurumlar vergisine esas safi kazancın tespitinde gider olarak indirilebilir.
Sonuç
Dijital hizmetlerin hayatımızın her alanına girmesiyle birlikte, dijital hizmet sağlayıcılarının ülkelere katkısı da önem kazanmıştır. Bu nedenle, ülkeler dijital hizmetlerin vergilendirilmesi konusunda farklı yaklaşımlar benimsemekte ve çözüm arayışına girmektedir. Dijital hizmet vergisi, dijital ekonomiye ayak uydurmak ve adil bir vergilendirme sağlamak amacıyla gündeme gelmiştir. Ancak, dijital hizmet vergisi uygulaması ülkeler arasında farklılık gösterdiği için, uluslararası düzeyde çözüme kavuşturulması gereken bir konudur. Bu konuda yapılan çalışmalar, dijital ekonomi ve dijital hizmetlerin geleceği açısından büyük önem taşımaktadır.
