Anonim Şirketlerde Yönetim Kurulu hakkında merak edilenleri MGC Legal ekibi cevapladı, detayları öğrenmek için okumaya devam edin!
Yönetim Kurulu genel yetkili organdır. Esasında Yönetim Kurulu, tüzel kişinin hukuki olarak sahip olduğu fiil ehliyetini kullanan icra organıdır. Yönetim Kurullarına katılacak bir temsilci seçilir. Bu temsilci kendi ismiyle değil, o tüzel kişi adına hareket eder.
Türk Ticaret Kanunu (TTK) MADDE 374 – Yönetim Kurulu ve kendisine bırakılan alanda yönetim, kanun ve esas sözleşme uyarınca genel kurulun yetkisinde bırakılmış bulunanlar dışında, şirketin işletme konusunun gerçekleştirilmesi için gerekli olan her çeşit iş ve işlemler hakkında karar almaya yetkilidir. Yani kanun açık bir şekilde Yönetim Kurulunu en üst yönetici olarak belirlemiştir.
Yönetim Kurulu Üyelerinde Kanunen Aranan Nitelikler Nelerdir?
Üyelerin tam ehliyetli olması dışında özel bir nitelik veya şart aranmamaktadır. Uygulamada birçok kriter olsa da, kanun bakımından sadece tam ehliyetli olması yeterlidir.
Yönetim Kurulu Nasıl Seçilir? Ve Nasıl Görevden Alınır?
Şirketin ilk kurulduğu anda esas sözleşme ile ilk Yönetim Kurulu belirlenir ki; şirket faaliyetlerine hızlıca başlayabilsin. Daha sonra Genel Kurul tarafından Yönetim Kurulu seçilir.
Uygulamada Yönetim Kurullarının seçilmesi farklı şekillerde olabilir. Bazı şirketlerde Yönetim Kurulu üyeleri tek tek aday olup tek tek seçilebileceği gibi, bazı şirketlerde ise bir kabine sistemi gibi bir Yönetim Kurulu ekibi de seçilebilir. Bu konuda kanunda doğrudan bir usul gösterilmemiştir. Yönetim Kurulu üyeleri için kanun tarafından seçili kalma süresi en fazla 3 yıldır. 3 yıla kadar her şirketin üyelerinin kaç yıllığına seçileceği şirketin tercihidir.
Yönetim Kurulu seçildikten sonra bir Yönetim Kurulu üyesini görevden alma yetkisi Genel Kuruldadır. Genel Kurul toplanarak bu bir kişiyi görevden alabilir. Yönetim Kurulu üyesi tüzel kişi ise, genel kurul olarak ya tüzel kişinin kendisini görevden alınır ya da tüzel kişi temsilcisini değiştirebilir. Bu temsilci tüzel kişi tarafından her an değiştirilebilir.
Ancak, bunun sürekli hale gelmesini istemeyen Kanun Koyucu bir tescil şartı koymuştur. Sadece tescilli temsilci toplantıya katılıp oy kullanabilir. Diğer üyelerin, yani gerçek kişi üyelerin, tescili açıklayıcıdır. Lakin, tüzel kişi temsilcisinin tescili olmadan işlem yapamaz.
Herhangi bir sebepten dolayı bir üyelik boşalırsa; Yönetim Kurulu geçici olarak yeni bir üye seçer ve ilk genel kurulun onayına sunulur. Bu prosedür iki yönlüdür. İlk yönü; Yönetim Kurulunda bir boşluk olmaması adına Yönetim Kuruluna bu yetki verilmiştir. İkinci yönü ise; bu uygulamanın kötüye kullanımı engellemek maksadıyla Genel Kurul tarafından onaya tabi kılınmıştır.
Yönetim Kurulu Kaç Kişi Olmalıdır?
Yönetim Kurulunun sayı olarak bir sınırı yoktur. Tek kişilik Yönetim Kurulları olması da mümkündür. Yeni TTK ile Yönetim Kurulunun kaç kişi olacağı yönünde bir esneklik bırakılabiliyor. Yönetim Kurulunun kaç kişi olacağına Genel Kurul takdir edebilir. Örneğin, esas sözleşmede Yönetim Kurulu 5 veya 7 kişiden oluşur denilebilir veya Yönetim Kurulu en az 5 en fazla 9 kişiden oluşabilir denilebilir. Bu konuda inisiyatif Genel Kurula bırakılmıştır.
Yönetim Kurulu Üyelerin Görev Süresi Ne Kadardır?
Yönetim Kurulu üyeleri en fazla 3 seneliğine seçilebilirler ve yeniden seçilmek üyeler adına mümkündür. Üyelerin süresi biterse organsız kalma tehlikesi vardır.
Bu bakımdan, bu şirketin karar verme mekanizmasına zarar vereceği için TTK m. 410 özel bir durum öngörmüş ve süresi biten Yönetim Kurulu görev süresi bitmiş olmasına rağmen genel kurulu toplantıya çağırabilir.
Ancak, uygulamada bu tek başına sorunları çözmez dolayısıyla Yargıtay acil işlerin de görev süresi bitmiş Yönetim Kurulu tarafından yapılabileceğini söylemektedir.
Yönetim Kurulunun Toplantı ve Karar Alma Usulü Nasıldır?
Yönetim Kurulunda sadece başkanın toplantıya çağırma yetkisi vardır. Bu Yönetim Kurulunun esnekliğinden ve dinamikliğinden kaynaklanmaktadır. Ancak, başkanın tekeli yoktur. Herhangi bir Yönetim Kurulu üyesi bir teklifte bulunur ve bu herkes tarafından kabul edilerek bu karar alınır. Genel Kurulun aksine, hiç toplantı yapmadan kâğıt dolaştırma usulüyle de karar alınabilir (Sirküler Karar). Toplantılar tamamen veya kısmen elektronik ortamda yapılabilir.
Üyeler toplantıya bizzat katılmalıdır. Başka ülkelerde vekile veya temsilciye yer veriliyor olabilse de, ülkemizde bu yasaklanmıştır.
TTK m. 390/4 kapsamında, üyelerden hiçbiri toplantı yapılması isteminde bulunmadığı takdirde, Yönetim Kurulu kararları, kurul üyelerinden birinin belirli bir konuda yaptığı, karar şeklinde yazılmış önerisine, en az üye tam sayısının çoğunluğunun yazılı onayı alınmak suretiyle de verilebilir.
Aynı önerinin tüm Yönetim Kurulu üyelerine yapılmış olması bu yolla alınacak kararın geçerlilik şartıdır. Onayların aynı kâğıtta bulunması şart değildir; ancak, onay imzalarının bulunduğu kâğıtların tümünün Yönetim Kurulu karar defterine yapıştırılması veya kabul edenlerin imzalarını içeren bir karara dönüştürülüp karar defterine geçirilmesi kararın geçerliliği için gereklidir
Yönetim Kurulundaki Nisaplar
TTK m. 390’da düzenlenmiş olup, bu nisaplar şu şekildedir:
Toplantı Nisabı
Üye tam sayısının çoğunluğuna göre belirlenir. Örneğin; beş kişilik Yönetim Kurulunda en az 3 kişi olmalıdır.
Toplantı nisabı esas sözleşmede bir aralık görüldüğü durumda Genel Kurulun takdir ettiği sayı üzerinden nisap hesaplanır. Örneğin, Genel Kurul, Yönetim Kurulunun 5 ila 9 kişi arası olması gerektiğini belirtmiş, daha sonra ise Yönetim Kurulu için 7 kişi seçmiş olsun ve bu seçilen Yönetim Kurulu üyelerinden 2 kişi Yönetim Kurulundan istifa etmiş olsun. Bu durumda Yönetim Kurulunda 5 kişi kalmış olsa dahi, toplantı nisabı 7 kişi üzerinden yapılır. Yani toplantının yapılabilmesi için bu örnek üzerinde kalan 5 kişinden 4’ü mutlaka hazır olmalıdır.
Karar Nisabı
Yönetim Kurulunda hazır bulunanların çoğunluğu ile karar alınır.
Yönetim Kurulu üyelerinin oyları arasında bir üstünlük durumu söz konusu değildir. Ne Yönetim Kurulu Başkanı, ne de başkanın vekilinin üstün oy hakkı yoktur.
Bu durum, karar alınırken özellikle çift sayıda üyesi bulunan Yönetim Kurullarında oy sayısı eşit olduğunda akla gelmektedir.
Lakin, Kanun Koyucu bir üstünlük tanımamış ve böyle bir eşitlik durumunda ikinci kez toplantı yapılarak kararın gözden geçilmesini ve yeniden oylama yapılmasını istemektedir.
Anahtar Kelimeler: Anonim Şirketlerde Yönetim Kurulu, Anonim Şirketlerde Yönetim Kurulu Hakkında Merak Edilenler
