Asgari Ücretin Tanımı Nedir? Ve Yasal Dayanağı Nedir?
Asgari ücret, anlamsal olarak, bir kişinin en temel ihtiyaçları olarak sayılabilecek; beslenmek, barınmak, giyim, ısınmak, ulaşım gibi ihtiyaçların karşılanmasına yetecek biçimde düzenlenen, bir çalışana verilebilecek olan en düşük ücret anlamına gelmektedir.
Her sene güncellenen bu ücret tutarı ülkede hangi iş kolunda ve de hangi yasaya tabi olursa olsun, bir çalışana verilebilecek en düşük maaşı temsil etmektedir. Bu ücret, Asgari Ücret Komisyonu’nca belirlenir.
Asgari Ücret Komisyon’u ise her sene, ülkenin içinde bulunmuş olduğu sosyal ve ekonomik durumları, ücretleri dikkate alarak ve en önemlisi asgari geçim şartını göz önünde bulundurarak, belirler.
Asgari ücrete genel olarak bakıldığı zaman; 25540 sayılı Asgari Ücret Yönetmeliği’nin 4. maddesinde, “işçilere normal bir çalışma günü karşılığı ödenen ve işçinin; gıda, konut, giyim, sağlık, ulaşım ve kültür gibi zorunlu ihtiyaçlarını günün fiyatları üzerinden asgari düzeyde karşılamaya yetecek ücret” olarak tanımlanmış olduğu görmekteyiz.
Ayrıca, Anayasası’nın Vergi Ödevi başlığı altındaki 73. maddesinde “Herkes, kamu giderlerini karşılamak üzere, mali gücüne göre, vergi ödemekle yükümlüdür” ifadesi yer almaktadır.
2022 Yılında Asgari Ücret Ne Olacak?
2022 yılında brüt asgari maaşın 700,56-TL’lik kısmı çalışan SGK primini, 50,04-TL’lik kısmı çalışanın işsizlik sigortası primini (%1) oluşturacak. Yeni ücretin işverene toplam maliyeti bir işçi için 5.879,70-TL olacak. Bunun 5.004,00-TL’lik kısmı brüt asgari maaş, 775,62-TL’lik kısmı sosyal güvenlik primi, 100,08-TL’lik kısmı ise işsizlik sigorta primi işveren payından (%2) oluşacak.
Bunların dışında, 2022 yılında bu ücretten gelir vergisi alınmayacaktır. 2022 yılından önce brüt asgari maaş tutarından %15 oranında gelir vergisi kesilmekteydi. Bunun yanında 27,15-TL tutarında damga vergisi kesilmekteydi. Bu kesintilerin kaldırılmasıyla ücret üzerinde yapılan düzenlemelerde işverene olacak etkisinin değerlendirmeye alındığını görüyoruz.
Asgari Geçim İndirimi 2022 Yılı Asgari Ücrete Eklenecek mi?
Burada önemle belirtilmesi gereken hususlardan biri ise Asgari Geçim İndirimi’dir. 2022 yılında uygulanacak asgari maaş üzerinden gelir vergisi kesintisi yapılmayacağından bu ücret ile çalışanlara Asgari Geçim İndirimi (AGİ) ödemesi söz konusu olmayacaktır. Bu ücret dışında çalışanlar için ise AGİ uygulaması devam etmektedir.
Burada, 2021 yılı ile 2022 yılı asgari maaşları ve yapılacak kesinti farkları üzerinden yapılacak karşılaştırma konunun işçi ve işveren açısından önemini çarpıcı şekilde ortaya koyacaktır.
2021
2022
a)
Brüt Ücret
3.577,50-TL
5.004,00-TL
b)
Sigorta Primi İşçi Payı
500,85-TL
700,50-TL
c)
İşsizlik Sigortası Primi İşçi Payı
35,78-TL
50,04-TL
d)
Gelir Vergisi Matrahı
3.040,87-TL
4.253,00-TL
e)
Gelir Vergisi
456,13-TL
YOK
f)
Damga Vergisi
27,15-TL
YOK
g)
AGİ Hariç Ödenecek Ücret
2.557,59-TL
4.253,00-TL
h)
Kesintiler Toplamı (b+c+e+f)
1.1019,91-TL
750,90-TL
k)
Asgari Geçim İndirimi (Bekar ve Çocuksuz)
268,31-TL
YOK
l)
Ele Geçen Ücret
2.825,90-TL
4.253,00-TL
2022 Yılı Asgari Ücret ve Yasalaşmasına Son Gelişmeler Neler?
Son olarak, Gelir Vergisi Kanunu (GVK) ile bazı kanunlarda değişiklik yapılmasına dair kanun teklifi 17.12.2021 tarihinde TBMM Başkanlığı’na sunuldu.
Buna göre, 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 23’üncü maddesinde yapılacak değişiklikle, asgari maaşlı olarak çalışıp, ücret ve ücret sayılan ödemeler toplamı aylık brüt asgari maaş toplamını aşmayanlara ilişkin olarak gelir vergisi istisnası uygulanacaktır.
Ayrıca, 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 32’nci maddesinde yapılacak değişiklikle, bu maaşın üzerinde ödeme almakla birlikte net ücretleri, asgari ücretliye ödenen net ödeme altında kalanlara, bu tutar ile bu tutarın altında kalındığı aylara ilişkin olarak aylık hesaplanan net ücreti arasındaki fark tutar, ücretlinin asgari geçim indirimine ilave edilerek tamamlanacaktır.
Tasarı henüz yasalaşmamış olup, yürürlüğe girmesi beklenmektedir. Ayrıca uygulamaya yönelik olarak Gelir Vergisi Tebliği de yayınlanacaktır.
Asgari Ücret Dışında Maaş Alanların Durumu Nedir?
Burada, daha önce belirttiğimiz gibi, kanun teklifinin yasalaşmadığını özellikle belirtmekle birlikte, asgari maaş dışında ödeme alanlardan gelir vergisi kesintisi yapılacaktır. Bu durumda, bu çalışanlara AGİ ödenmesi gerekmektedir. Diğer yandan, kesintilerle birlikte asgari maaşın altında kalan çalışanların ücreti, AGİ ödemesi ile bu ücret seviyesine çekilecektir.
Sonuç
2022 yılı asgari maaş miktarı ile birlikte şartları belirlenmiştir.
Net asgari maaş tutarı 4.253,00-TL olarak belirlenmiş olup, gelir vergisi ve damga vergisi kesintisi yapılmayacaktır. Bu sebeple, ayrıca AGİ ödemesi de yapılmayacaktır.
Asgari maaş dışında ödeme alan çalışanlardan ise gelir vergisi ve damga vergisi kesintisi yapılacak olup, şayet maaşlarının bu kesintilerle bu ödemenin altında kalması durumunda AGİ ile asgari maaşın üzerine çekilecektir.
