MGC Legal ekibinin kaleme aldığı işbu “Ceza Davalarında Temyiz” başlıklı makalemizi okumanıza sunarız.
Temyiz Dilekçesi Nedir? (Ceza Davası)
Ceza davasında temyiz dilekçesi konusunu incelemeden önce temyizin manasını inceleyeceğiz. Sonrasında, terim anlamı ile temyiz ve temyiz mahkemesinin ne anlama geldiğini araştıracağız.
Temyiz Ne Demek?
Temyiz kelimesi sözlükte ayırt etme, seçme ve ayırma anlamlarına gelmektedir. Hukuki terminolojide temyiz ise kararlardaki doğru ve yanlışın ayırt edilmesi sürecidir. Bu kapsamda temyiz, mahkemelerin vermiş olduğu kararların denetlenmesi işlemidir.
Temyiz Nedir?
Ceza davasında temyiz ise daha dar bir anlam taşımaktadır. Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) md. 286’ya göre Bölge Adliye Mahkemesi Ceza Dairesi tarafından verilen bozma dışındaki kararların denetlenmesi ceza davasında temyiz anlamına gelmektedir. Bölge Adliye Mahkemesi Ceza Dairesi bozma kararları sonrasında dosya tekrar ilk derece mahkemesine gittiği için bu kararlar temyize gitmemektedir.
Temyiz Mahkemesi Nedir?
Temyiz mahkemesi, istinaf mahkemesi tarafından verilen kararları denetleyen mahkemedir. Türk hukukunda ceza davalarında temyiz merci Yargıtay Kanunu md. 13’e göre Yargıtay’dır. Bu sebeple, Bölge Adliye Mahkemesi Ceza Daireleri tarafından verilen kararların temyiz edilmesi durumunda dava bir üst merci olan Yargıtay’a taşınmaktadır. Yargıtay’da temyiz incelemesini suç türlerine göre belirlenen ilgili Ceza Dairesi tarafından yapılmaktadır.
Ceza Davası Temyiz Dilekçesi Nasıl Yazılır?
Ceza davası temyiz dilekçesi yazarken dikkat edilmesi gereken bazı hususlar bulunmaktadır. İlk olarak, temyiz başvurusunda bulunacak kişi temyiz dilekçesini kararı veren mahkemeye sunmalıdır. Bu nedenle, temyiz edenin dilekçeyi kararı veren Bölge Adliye Mahkemesi Ceza Dairesine sunması gerekmektedir. Bununla birlikte, mutlaka dilekçede temyiz sebeplerini belirtmesi gerekmektedir. Bu sebeple, kişi, temyiz sebeplerini belirtmediği takdirde temyiz talebi reddedilecektir.
Diğer yandan, temyiz talebinden bulunan kişinin dilekçede Bölge Adliye Mahkemesi Ceza Dairesi esas ve karar numarasını belirtmesi gerekmektedir. Ayrıca, talep ve sonuç kısmında kararın bozulmasını talep etmesi gerekmektedir. En son olarak, dilekçenin altına isim soy isim yazarak imza atmalıdır.
Ceza Davası Temyiz Dilekçesi Nereye Verilir?
CMK md. 291’e göre ceza davası temyiz dilekçesi, kararı veren Bölge Adliye Mahkemesi Ceza Dairesi’ne verilmesi gerekmektedir. Örneğin; istinaf incelemesi Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 3.Ceza Dairesi’nde yapılmışsa temyiz dilekçesi bu mahkemeye verilmelidir. Ayrıca, temyiz başvurusu, zabıt katibine beyanda bulunmak sureti ile de başvuru yapılabilir. Bununla birlikte, tutuklu bulunan sanıklar da CMK md. 263’e göre zabıt katibine veya tutuklu bulunduğu ceza infaz kurum müdürüne beyanda bulunmak veya bir dilekçe vermek sureti ile temyiz başvurusunda bulunabilir.
Ceza Davası Temyiz Süresi Kaç Gündür?
Ceza davası temyiz süresine ilişkin hüküm CMK md. 291’de düzenlenmiştir. Bu maddeye göre; temyiz süresi 15 gün olup bu süre içerisinde başvurunun yapılması gerekmektedir. Bu nedenle, belirtilen süre içerisinde başvuru yapılmadığı takdirde karar kesinleşir. Ancak, CMK md. 331/4’e göre adli tatillerde temyiz süresi işlemeyecektir. Bu süreler tatil bitiminin ardından üç gün uzatılış sayılacaktır.
Ayrıca, kusuru olmadan söz konusu başvuruyu kaçıran kimse CMK md. 40’a göre eski hale getirme başvurusunda bulunabilir. Ancak, bu başvurunun kişinin kusuru olmadan kaçırılmış olması gerekmektedir. Eski hale getirme başvurusu ile birlikte kişi temyiz başvurusunda bulunabilir. Eski hale getirme başvurusu kabul edildiği takdirde temyiz süreci başlar ve karar kesinleşmez.
Yargıtay 8. Ceza Dairesi sanığın duruşmada belirtmiş olduğu adrese yapılmayan tebligatın usulsüz tebligat olduğuna karar vermiş, bu nedenle; Daire eski hale getirme talebinin kabul edilmesine hükmetmiştir. (8. Ceza Dairesi 2021/15041 E., 2021/23422 K.)
Yargıtay Kararı Bozabilir mi?
Yargıtay, Bölge Adliye Mahkemesi kararı ile ilgili incelemesini CMK md. 288’e göre ancak hukuka aykırılık incelemesi yapabilir. Aynı maddenin 2. fıkrasında bir hukuk kuralının uygulanmaması veya yanlış uygulanmasının hukuka aykırılık oluşturacağı belirtilmiştir. Dolayısıyla, kararda bir hukuka aykırılık olmadığı takdirde Yargıtay’ın kararı onaması gerekmektedir. Kararda bir hukuk aykırılık varsa; Yargıtay’ın kararı bozması gerekmektedir.
Hukuka aykırılık nedenleri mutlak ve nispi olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Mutlak (kesin) hukuka aykırılık nedenleri CMK md. 289’da sayılmıştır. Bu maddeye göre; mutlak (kesin) hukuka aykırılık halleri şunlardır;
Mahkemenin kanuna uygun olarak teşekkül etmemiş olması.
Hâkimlik görevini yapmaktan kanun gereğince yasaklanmış hâkimin hükme katılması.
Geçerli şüphe nedeniyle hakkında ret istemi öne sürülmüş olup da bu istem kabul olunduğu hâlde hâkimin hükme katılması veya bu istemin kanuna aykırı olarak reddedilip hâkimin hükme katılması.
Mahkemenin kanuna aykırı olarak davaya bakmaya kendini görevli veya yetkili görmesi.
Cumhuriyet savcısı veya duruşmada kanunen mutlaka hazır bulunması gereken diğer kişilerin yokluğunda duruşma yapılması.
Duruşmalı olarak verilen hükümde açıklık kuralının ihlâl edilmesi.
Hükmün 230 uncu madde gereğince gerekçeyi içermemesi.
Hüküm için önemli olan hususlarda mahkeme kararı ile savunma hakkının sınırlandırılmış olması.
Hükmün hukuka aykırı yöntemlerle elde edilen delile dayanması.
Nispi hukuka aykırılık halleri ise yapılan ihlalin hükmü etkilememesi halleridir. Kararda sadece bu hallerin olması halinde Yargıtay düzelterek onama kararı verecektir.
Temyiz Dilekçesi Örneği
Ceza davası temyiz dilekçesi hazırlayan bir kişinin dikkat etmesi gereken hususlar şunlardır;
Temyiz dilekçesi kararı veren Bölge Adliye Mahkemesi Ceza Dairesine sunmalıdır.
Dilekçede Bölge Adliye Mahkemesi Ceza Dairesi esas ve karar numaralarını belirtmelidir.
Maddi ve usul hukukuna ilişkin temyiz sebeplerini mutlaka yazması gerekmektedir. (CMK md. 294)
Kararın bozulması talebini içeren sonuç ve talep kısmına yer vermelidir.
Son olarak da, dilekçenin altına isim soy ismini yazarak imzalamalıdır.
Kanun koyucu, CMK md. 264’te kanun yollarında yanılma konusu ile ilgili temyiz edenler lehine bir düzenleme yapmıştır. Bu maddeye göre; temyiz başvurusunda bulunan kişi temyiz dilekçesini yanlış merciye verilmesi halinde başvuran kişinin hakları kaybolmayacaktır. Bu durumda, ilgili merci başvuruyu görevli ve yetkili mahkemeye gönderecektir. Böylelikle, temyiz başvurusunda bulunan kişinin temyiz hakları zarar görmeyecektir.
Temyiz dilekçesinin gönderileceği Yargıtay Ceza Dairesinin belirtmeye gerek bulunmamaktadır. Dilekçenin en üst kısmına “Yargıtay İlgili Ceza Dairesine Gönderilmek Üzere … Bölge Adliye Mahkemesi … Ceza Dairesine” yazılması yeterli olacaktır.
Temyiz dilekçesi hazırlama hukuki bilgi ve alanında uzmanlık gerektiren bir iş olduğu için mutlaka bir ceza hukuku avukatından destek alınması gerekmektedir.
Temyiz Dilekçesinin Temyiz Sebeplerini İçermemesi Durumunda Ne olur?
CMK md. 294’te temyiz edenin, hükmün neden dolayı bozulmasını istediğini göstermek zorunda olduğu hüküm altına alınmıştır. Dolayısıyla, temyiz dilekçesi maddi ve usul hukukuna ilişkin temyiz sebeplerini içermemesi durumunda temyiz başvurusu Yargıtay tarafından reddedilecektir. Temyiz dilekçesine sadece “hükmü temyiz ediyorum” yazılması temyiz sebeplerinin yazılmaması nedeni ile temyiz başvurusunun reddini gerektirmektedir.[1] Bu nedenle, temyiz dilekçesine usul ve maddi hukuka ilişkin temyiz sebepleri yazılması gerekmektedir.
İlgili maddeye göre; Yargıtay yapacağı temyiz incelemesini dilekçede yer alan temyiz sebeplerine göre yapacaktır. Yargıtay 2. Ceza Dairesi temyiz isteminin atılı suçu işlemediğine yönelik olduğu belirterek anılan sebebe yönelik inceleme yapmış ve kararı onamıştır. (2. Ceza Dairesi 2021/19633 E., 2022/54 K.)
Fakat, Yargıtay ilgili ceza dairesi temyiz incelemesi sırasında kesin hukuka aykırılık hallerini dikkate alacaktır. (CMK. md. 289)
Yetkili ve Görevli Mahkeme Neresidir?
Ceza davalarının temyiz incelemelerinde kural olarak görevli ve yetkili mahkeme Yargıtay’ın ilgili ceza daireleridir. Yargıtay’da halihazırda 12 tane Ceza Dairesi bulunmaktadır.[2] Ceza Daireleri arasında yetki ve görev paylaşımı ise suç türüne göre belirlenmektedir.[3] Yargıtay Ceza Dairelerinin ilk derece mahkeme sıfatı ile bakmış olduğu davalarda temyiz için yetkili ve görevli mahkeme ise Yargıtay Ceza Genel Kurulu olacaktır.[4]
Temyiz Hakkında Yargıtay Kararları
Yargıtay Ceza Genel Kurulu numaralı kararı temyiz dilekçesinde “Usul ve yasaya aykırı hükmü temyiz ediyorum” yazmanın maddi hukuk normlarına aykırılık nedenine dayalı temyiz olacağını belirtmiştir. Bu kararında Yargıtay Ceza Genel Kurulu usul hukukuna ilişkin temyiz nedeni açıkça belirtilmedikçe, usul kurallarına aykırılığa ilişkin temyiz incelemesi yapılamayacağına hükmetmiştir. (18.06.2020 tarih 2019/330 E. 2020/296 K.)
Aynı şekilde, temyiz sebeplerinde belirtilmeyen husus Yargıtay tarafından bozma nedeni yapılmamaktadır. Bu hususla ilgili olarak Yargıtay 14. Ceza Dairesi katılan Bakanlık vekilinin temyiz dilekçesinde sanık hakkında TCK md.43’ün maddenin uygulanmasına yönelik herhangi bir temyiz sebebi bulunmaması nedeniyle bu hususu bozma nedeni yapmamıştır. (14. Ceza Dairesi 2019/4033 E., 2019/11050 K.)
Eski hale getirme ile yapılan temyiz istemi ile Yargıtay Ceza Genel Kurulu ilgili zorunlu müdafilere kovuşturma evresinde kendisine zorunlu müdafii atandığından sanığın haberdar edilmediği durumlarda zorunlu müdafiiye yapılan tefhim ve tebliğlerin kendisine bağlanan hukuki sonuçları doğurmayacağına hükmetmiştir. (YCGK 18.3.2008 tarihli ve 9-7-56 sayılı kararı)
Yargıtay, karar sonrasında mahkemeye verilen süre tutum dilekçesinin gerekçe içermemesi ve gerekçeli karardan sonra da temyiz dilekçesi verilmemesi durumunda temyiz sebeplerinin belirtilmediğini belirterek temyiz talebini reddetmiştir. (8. Ceza Dairesi 2018/9310 E., 2018/11675 K.)
Yargıtay’ın temyiz incelemesine tabi olduğu bir olayda; Bölge Adliye Mahkemesi kararı Cumhuriyet savcısına 09.07.2018 tarihinde tebliğ edilmiştir. Cumhuriyet savcısı ise 25/07/2018 tarihinde hükmü temyiz etmiştir. Yargıtay 3. Ceza Dairesi CMK’nın 331/4. maddesi hükmü gereğince adli tatil suresince temyiz süresi işlemeyeceğini gerekçe göstermiştir. Kararın devamında temyiz talebinin süresinde olduğuna hükmetmiştir. (3. Ceza Dairesi 2021/9348 E., 2021/11035 K.)
Yukarıda ifade etmiş olduğumuz hususlardan da anlaşılacağı üzere; temyiz başvuru süresinin kısa olması ve uzmanlık gerektirmesi nedeni ile MGC Legal’de görevli uzman ceza hukuku avukatlarımızdan hukuki destek alabilirsiniz.
