MGC Legal ekibinin kaleme aldığı işbu “E-Ticaret Hakkında Bilinmesi Gerekenler Nelerdir?” başlıklı makalemizi okumanıza sunarız.
E-ticaret işletmelerin ve bireylerin internet aracılığıyla ürün veya hizmet alıp satmalarını sağlayan bir iş modelidir. Bu çalışmamızda internet kullanımının günümüz koşullarda epey yaygınlaşması sonucunda pek çok web sitesi üzerinde sanal mağazalar veya sanal alışveriş merkezlerini dahi görebilmekte olduğumuz e-ticaretin faaliyet alanlarına ilişkin açıklamalarda bulunacağız.
E-Ticaret İşlemleri
Ticaret, her türlü mal ve hizmet alım satımını kapsayan ekonomik etkinlik olarak tanımlanmaktadır. Gelişen teknolojiyle birlikte insanoğlunun yaşamını etkileyen pek çok alanda yeni türler ortaya çıkmaya başlamıştır. Bu teknolojik gelişimden ticaret kavramı da etkilenmiş ve fiziksel ortamda yapılan ticaret dijital ortama da taşınmıştır. Elektronik ticaretin ortaya çıkmasıyla beraber devletlerde buna yönelik düzenlemeler getirerek bu gelişime uyum sağlamaya çalışmışlardır. Dijitalleşen dünya elektronik ticaretin gelişmesine ve farklılaşmasındaki en önemli etkenlerdendir.
Talep edilen mal ve hizmetlere rahat şekilde erişmek için tüketicilerin kullandığı en rahat yol internettir. Elektronik ticaret kavramını birçok kuruluş değişik şekilde açıklamaktadır. Dünya Ticaret Örgütü’ne göre bu kavram, “mal ve hizmetlerin elektronik araçlarla üretimi, dağıtımı, pazarlaması, satışı ya da teslim edilmesi” olarak, Ekonomik Kalkınma ve İş birliği Örgütü tarafından ise “sipariş vermek ya da almak amacıyla özellikle tasarlanmış yöntemlerle bilgisayar ağları üzerinden mal veya hizmetlerin satım ya da alım işlemi” olarak açıklanmaktadır.
Tüm bu tanımlarda elektronik ticaretin ortak noktası, mal ve hizmetlerin bilişim sistemi üzerinden alınması, satılması ve tedarik edilmesi şeklindedir. Elektronik ticaretin gelişimiyle beraber tüketici hakları ve korunması için sözleşmelerde tarafların hak ve yükümlülükleri açısından önemli değişiklikler getirilmiştir.
Klasik ticaret işleminde olduğu gibi elektronik ticaret işleminin gerçekleştirilmesi sırasında da tarafların bu işleme katılması söz konusudur. Bu kişiler; satıcı, alıcı, üretici, bankalar, sigorta şirketleri, sivil toplum örgütleri, komisyoncular, üniversiteler, onay kurumları olarak örneklendirilebilir. Elektronik ticaret türleri faaliyetleri ve taraflar arasındaki ilişki yönü olmak üzere 2’ye ayrılır. İşletmeyle tüketici arasındaki elektronik ticaret işlemleri işletmeden tüketiciye elektronik ticaret, işletmeler arasında elektronik ticaret işlemleri işletmeden işletmeye elektronik ticaret olarak isimlendirilmektedir.
E-ticaretin kendisinden beklenen faydayı sağlaması için bu alanda ticari faaliyette bulunanlara şeffaf ve güvenli bir ortam oluşturulmasına bağlı olacaktır. Kötü niyetli kişilerin e-ticaret alanında bulunan olanakları kötüye kullanmasının önüne geçmek ve keyfi uygulamaları engellemek üzere özel düzenlemelere ihtiyaç duyulmuştur. 6563 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanunun (ETDHK) 2. maddesine göre elektronik ticaretin kapsamı “…elektronik ortamda gerçekleştirilen çevrim içi iktisadi ve ticari her türlü faaliyet” olarak açıklanmıştır. Ticari işlemi elektronik ortama taşıyan eskiden beri kullanılan ve teknolojinin hızlı gelişimiyle değişime uğramış pek çok araç mevcuttur. Bu araçlara faks, telefon, para transfer sistemi, televizyon örnek olarak verilebilir. En temel iletişim aracı olan telefon en eski teknolojik araçların başında gelmektedir. Fakat buna rağmen internetin yaygın bir şekilde kullanılmaya başlamasıyla beraber e-ticarette de önemli yenilikler meydana gelmiştir.
E-ticaret Faaliyetlerinde Bulundurulması Gereken Hukuki Metinler
Elektronik ortamda ticaret yapacak şirketlerin bulundurması gereken hukuki metinler, Mesafeli Satış Sözleşmesi ve Ön Bilgilendirme Formu olarak adlandırılır. Bu iki hukuki metin 29188 Sayılı Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği ve Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun da belirtilmiştir. Ön bilgilendirme formu, alıcının satıcı hakkında ve alacağı ürünün maliyetini öğrenmesini sağlama ve şikayet, cayma gibi haklarını nasıl kullanacağı hakkında önceden bilgilendirilmesi amacını taşır. Ön bilgilendirme sonrası tarafların arasında yapılacak mesafeli satış sözleşmesine ilişkin hükümler ön bilgilendirme formundakiyle aynı olmalıdır. Her satış işlemi için ayrı bir mesafeli satış sözleşmesi düzenlenmelidir.
E-ticaret ile Kişisel Verilerin Hukuki İlişkisi
Tüm bunların yanında e-ticaret ile ilgili olarak değinilmesi gereken bir diğer husus ise kişisel verilerin korunmasıdır. Kanuna göre kişisel veri kimliği belirli veya belirlenebilir gerçek kişiye ilişkin her türlü bilgiyi ifade etmektedir. ETDHK’nın 10. maddesine göre hizmet sağlayıcısı ile aracı hizmet sağlayıcıların kanun çerçevesinde yaptıkları işlemler sebebiyle elde ettikleri kişisel veriler güvenilir bir şekilde korunmak zorundadır. Bu kişisel verilerin kişinin onayı olmadan üçüncü kişilerle paylaşılması veya kullanılması açıkça yasaklanmıştır.
