MGC Legal ekibinin kaleme aldığı işbu “7440 Sayılı Kanunla Getirilen Kurumlar Vergisi Mükelleflerine Getirilen Ek Kurumlar Vergisi (Deprem Vergisi)” başlıklı makalemizi okumanıza sunarız.
12 Mart 2023 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 7440 Sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 10. maddesinin 27. fıkrası uyarınca; kurumlar vergisi mükelleflerine 2022 yılı beyannamelerinde istisna veya indirim olarak göstermiş oldukları bedel üzerinden ek vergi getirilmiştir.
Ek Kurumlar Vergisi (Deprem Vergisi) Ödemekle Yükümlü Mükellefler Kimler?
Ek verginin mükellefleri, 552 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nda sayılan mükelleflerdir. Buna göre; sermaye şirketleri, kooperatifler, İktisadi kamu kuruluşları, dernek veya vakıflara ait iktisadi işletmeler, iş ortaklıkları ek verginin mükellefidirler.
Afet bölgesi ilan edilen Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Elâzığ, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa illeri ile Sivas İlinin Gürün İlçesinde kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunanların bu ek vergiden muaf oldukları belirtilmiştir.
Söz konusu kanuni düzenleme incelendiğinde; yalnızca afet bölgesi ilan edilen Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Elazığ, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa illeri ile Sivas İlinin Gürün İlçesinde kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunan mükelleflerin ek kurumlar vergisinden muaf tutulacakları belirtilmiş, başka bir yerde kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunan ancak deprem bölgesinde işletmeleri ağır zarar gören işletmeler hakkında herhangi bir muafiyet getirilmemiştir.
Hatta bu konuda, Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından düzenlenen ve 15.04.2023 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan “Vergi ve Diğer Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin 7440 Sayılı Kanun Genel Tebliği (Seri No: 3)”nde konu ile ilgili gösterilen örnekte her ne kadar kanunda afet bölgesi olarak belirtilen yerlerde mükellefiyeti bulunmaması rağmen bu bölgede birtakım yatırımları bulunan mükellefler hakkında ek vergi hesaplanması gerektirdiği belirtilmiştir. Söz konusu örnek aşağıda gösterilmektedir.
Ancak, konu ile ilgili hukukçuların ve mali müşavirlerin yapmış oldukları değerlendirmelerde bu durumun açıkça kanunun ruhuna aykırı olduğu; zira, söz konusu düzenlemenin depremin sebep olduğu kamu zararının bir nebze olsun giderilmesinin amaçladığı, bu sebeple getirilen ek vergiye uygulamada “Deprem Vergisi” dendiği, deprem bölgesinde kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunanların bu vergiden muaf tutulmalarının sebebinin ise deprem yeterince zarar gören işletmelere ayrıca bir külfet getirmemek olduğu, düzenlemenin bu anlamda tam anlamıyla mağduriyetleri gidermekten uzak olmakla, açıkça eşitlik ilkesine aykırı olduğu belirtilmektedir.
Kanaatimizce, bu şekilde afet bölgelerindeki işletmeleri zarar gören kurumlar vergisi mükelleflerinin ek vergi ile ilgili idareye yapılacak başvuruların vergi idaresi tarafından reddedileceği, ancak işbu ret kararlarına karşı açılacak iptal davalarının ise başvuranlar lehine sonuçlanacağını öngörmekteyiz.
Zira, bahsedildiği üzere mevcut hukuki düzenleme bu şekliyle kanunun ruhuna aykırı olmakla birlikte eşitler arasında farklı muameleye sebebiyet vermekle Anayasa’da düzenlenen eşitlik ilkesine de aykırılık söz konusudur. İlerleyen süreçte yerel mahkemelerin Anayasa Mahkemesi’nden somut norm denetimi talep etmek edebileceği ve söz konusu madde metninin Anayasa Mahkemesi’nin incelemesinden geçmesi söz konusu olabilir.
Ek Verginin Konusu Nedir?
Söz konusu düzenleme uyarınca; kurumlar vergisi mükellefleri tarafından 2022 yılına ilişkin olarak vermiş oldukları beyannamelerde gösterilmek suretiyle, Kurumlar Vergisi Kanunu ve sair kanunlarda yer alan düzenlemeler uyarınca kurum kazancından indirim konusu yapılan istisna ve indirim tutarları ile Kurumlar Vergisi Kanunu’nun madde 32/A kapsamında indirimli Kurumlar Vergisine tabii matrahları üzerinden %10 oranında ek vergi getirilmiştir.
Aynı düzenlemenin devamında, Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 5. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde düzenlenen istisna ile yurt dışından elde edilen ve en az %15 vergi yükü taşıdığı tevsik edilen istisna kazançlar üzerinden ise %5 oranında ek vergi getirildiği düzenlenmiştir.
Ek Vergiye Tabi Olmayan İstisna ve İndirimler Hangileridir?
Kurumlar Vergisi Kanunun;
5/1-d maddesi uyarınca düzenlenen Türkiye’de kurulu fonlar ile yatırım ortaklıklarının kazançlarına ilişkin istisna,
5/1-i maddesi uyarınca düzenlenen Kooperatif ortaklarının yönetim gideri karşılığı olarak ödedikleri paralardan harcanmayarak iade edilen tutara ilişkin istisna ile tüketim kooperatiflerine yönelik risturn istisnası,
5/1-j maddesi uyarınca sat-kirala-geri al işlemlerinden doğan kazançlarda istisnası,
5/1-k maddesi uyarınca kira sertifikası ihracı amacıyla varlık ve hakların satışından doğan kazançlara ilişkin istisna,
Geçici madde 14 kapsamında kur korumalı mevduat hesaplarına ilişkin sağlanmış olan istisna,
10/1-b maddesinde düzenlenen sponsorluk harcamaları indirimi,
10/1-c maddesi uyarınca makbuz karşılığı yapılan bağış ve yardımlara ilişkin indirim,
10/1-ç maddesinde düzenlenen bağışlanan okul, sağlık tesisi, öğrenci yurdu, çocuk yuvası, yetiştirme yurdu, huzurevi ve bakım ve rehabilitasyon merkezi yapımı veya bu tesislerin faaliyetlerini devam ettirebilmeleri için yapılan bağış ve yardımlara ilişkin indirim,
10/1-d maddesinde düzenlenen kültür ve turizm amaçlı yapılmış olan yardım ve bağışlara ilişkin indirim,
10/1-e maddesinde düzenlenen Cumhurbaşkanınca başlatılan yardım kampanyalarına yapılan bağış ve yardımlara ilişkin indirim,
10/1-f maddesinde düzenlenen Kızılay ve Yeşilay’a makbuz karşılığı yapılan yardım ve bağışlara ilişkin indirim,
10/1-g maddesinde düzenlenen girişim sermayesi fonu olarak ayrılan tutarlara ilişkin indirim,
10/1-h maddesinde düzenlenen korumalı işyerlerinde indirim,
Üzerinden ek vergi hesaplanmayacaktır.
Ayrıca, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun geçici 61 maddesi uyarınca; düzenlenen yatırım teşvik belgeleri kapsamındaki yatırımlarla ilgili yatırım harcamalarına getirilen yatırım indirimi istisnası ve 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin 407. maddesi kapsamında tanımlanan mikro ve küçük işletmelerin teknoloji geliştirme bölgeleri ile Ar-Ge ve tasarım merkezlerinden elde ettikleri istisnaya ve indirime konu kazançları üzerinden ek vergi hesaplanmayacaktır.
Ek Verginin Ödemesi Nasıl Yapılacaktır?
2022 yılına ilişkin verilen kurumlar vergisi beyannamesinde gösterilmek suretiyle, tespit olunan matrahlar üzerinden Kanun hükmüne istinaden %10 oranında ek vergi hesaplanacaktır.
Bu verginin ilk taksitinin kurumlar vergisinin ödeme süresi içinde, ikinci taksitinin ise bu süreyi takip eden 4. ayda ödenmesi gerekmektedir. Buna göre normal hesap dönemine sahip kurumlar vergisi mükellefleri tarafından söz konusu ek verginin ilk taksiti 02.05.2023 tarihine, 2. taksiti ise 31 Ağustos 2023 tarihine kadar ödenecektir.[2]
İlgili Mevzuat ve Kaynakça
7440 Sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun.
552 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu.
Vergi ve Diğer Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin 7440 Sayılı Kanun Genel Tebliği (Seri No: 3).
RYM Reform. “7440 Sayılı Kanun’un Ek Kurumlar Vergisi ve Deprem Bölgesine Yönelik İstisna Ve İndirimlere İlişkin Düzenlemeleri”. Erişim: 24.05.2023, <https://rymreform.com/7440-sayili-kanunun-ek-kurumlar-vergisi-ve-deprem-bolgesine-yonelik-istisna-ve-indirimlere-iliskin-duzenlemeleri/>.
Referanslar
[1] 15.04.2023 tarihli Resmî Gazete’de yayınlanan “Vergi Ve Diğer Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin 7440 Sayılı Kanun Genel Tebliği (Seri No: 3).
[2] RYM Reform. “7440 Sayılı Kanun’un Ek Kurumlar Vergisi Ve Deprem Bölgesine Yönelik İstisna Ve İndirimlere İlişkin Düzenlemeleri”. Erişim: 24.05.2023, <https://rymreform.com/7440-sayili-kanunun-ek-kurumlar-vergisi-ve-deprem-bolgesine-yonelik-istisna-ve-indirimlere-iliskin-duzenlemeleri/>.
