Emeklilik işlemleri için tüm şartları tamamlamış, sadece müracat sürecine geldiyseniz; aklınıza ilk gelen soru “emeklilik işlemleri nelerdir?” olacaktır. SGK’ya başvurmadan önce, gerekli evrakları ve emeklilik işlemlerinizi bilirseniz bu süre daha kısa sürer ve daha kolay olur.
Başlamadan önce, eğer emekli maaşı hesaplamak istiyorsanız sizi diğer sayfamıza alalım.
Yaşlılık Aylığına Hak Kazanabilmek İçin Gerçekleştirilmesi Gerekli Olan Koşullar Nelerdir?
Belirli bir yaşa ulaşma,
Belirli bir süre sigortalı olma,
Belirli bir süre prim ödemiş olma,
Kuruma yazılı istekte bulunma.
Emekli Olmak İsteyen Çalışanlarda Sınıflandırma Nasıl Yapılır?
5510 sayılı Kanun’un 4/1-a Bendi (4/a) Kapsamındakiler (SGK’lılar): Hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılanlar.
5510 sayılı Kanun’un 4/1-b Bendi (4/b) Kapsamındakiler (Bağ-Kur’lular): Bağımsız çalışanlar.
5510 sayılı Kanun’un 4/1-c Bendi (4/c) Kapsamındakiler (Emekli Sandığı): Kamu idarelerinde çalışanlar.
Ev Hizmetlerinde Çalışanlar.
İsteğe Bağlı Sigortalılar.
Yabancı Ülkelerde Yaşayan Türkler.
İlk Defa 8 Eylül 1999 ile 30 Nisan 2008 Arasında Sigortalı Olanlar Emekliliğe Nasıl Hak Kazanır?
4/a Kapsamındakiler (SSK’lılar): Kadın için 58, erkek için 60 yaşını doldurmak ve 25 yıl sigortalı bulunmak ayrıca en az 4500 gün prim ödenmiş olması şartının yerine getirilmesi koşuluyla yaşlılık aylığından yararlanabilirler.
4/b Kapsamındakiler (Bağ-Kur): Erkekler, 60 yaşını ve 9000 gün prim ödeme süresini ve 25 yıl sigortalılık süresini tamamladıklarında emekliliğe hak kazanır. Kadınlar, 58 yaşını ve 9000 gün prim ödeme süresini ve 25 yıl sigortalılık süresini tamamladıklarında emekliliğe hak kazanır.
4/c Kapsamındakiler (Emekli Sandığı): Erkekler, 60 yaşını ve 9000 gün prim ödeme süresini ve 25 yıl sigortalılık süresini tamamladıklarında emekliliğe hak kazanır. Kadınlar, 58 yaşını ve 9000 gün prim ödeme süresini ve 25 yıl sigortalılık süresini tamamladıklarında emekliliğe hak kazanır.
İlk Defa 1 Mayıs 2008 ve Sonrasında Sigortalı Olanlar Emekliliğe Nasıl hak Kazanır?
Yeni çıkan yasa ile; Bağ-Kur, SSK ve Emekli Sandığı sistemleri artık tek bir yerde toplanarak SGK sisteminde yer almaktadır.
Kadın çalışanlar 31 Aralık 2035 yılına kadar çalışarak 7200 prim gün sayısını tamamlamış olmalıdır. Prim gün sayısını tamamlayan kadın çalışanlar 58 yaşını doldurduktan sonra emekliliğe hak kazanabilirler.
Erkek çalışanlar 31 Aralık 2035 yılına kadar çalışarak 7200 prim gün sayısını tamamlamış olmalıdır. Prim gün sayısını tamamlayan erkek çalışanlar 60 yaşını doldurduktan sonra emekliliğe hak kazanabilirler.
Ancak, 7200 prim gününü 31 Aralık 2035 tarihinden sonra tamamlayanlar için yaşlar aşağıdaki gibidir:
01.01. 2036 ile 31.12.2037 tarihleri arasında tamamlayan erkek için 61, kadın için 59.
01.01.2038 ile 31.12.2039 tarihleri arasında tamamlayan erkek için 62, kadın için 60.
01.01.2040 ile 31.12.2041 tarihleri arasında tamamlayan erkek için 63, kadın için 61.
01.01.2042 ile 31.12.2043 tarihleri arasında tamamlayan erkek için 64, kadın için 62.
01.01.2044 ile 31.12.2045 tarihleri arasında tamamlayan erkek için 65, kadın için 63.
01.01.2046 ile 31.12.2047 tarihleri arasında tamamlayan erkek için 65, kadın için 64.
01.01.2048 tarihinden itibaren ise kadın için 65 olarak uygulanır.
Ev Hizmetlerinde Çalışanların Emekliliği
Temizlik, ütü, yemek yapma, çamaşır, bulaşık yıkama, alışveriş, bahçe işleri, çocuk yaşlı veya özel bakıma ihtiyacı olan kişilerin dışarıdan bireyler tarafından bakılması ev hizmeti kapsamında sayılmaktadır. Üçüncü dereceye kadar akraba olanların yaptıkları işler ev hizmeti kapsamında sayılmamaktadır.
Ev hizmetlerinde, ay içinde 10 gün ve daha fazla sigortalı çalışanlar 5510 sayılı Kanun’un 4/a’ya tabi sigortalı çalışan statüsüne sahip olup emekliliğe hak kazanmaktadır. 10 günden az çalışan sigortalılar için ise aynı husus geçerli değildir. Buna göre; 10 gün ve daha fazla süre ile çalışanların bildirimi işverenin “Ev hizmetlerinde 10 gün ve daha fazla çalıştıracaklarına ilişkin bildirge”yi doldurulup, sigortalı ve işveren tarafından imzalandıktan sonra, çalışanın işe başladığı ayın sonuna kadar işveren ikamet ettiği yere yakın SGK kurumuna müracaat etmesi yeterli olacaktır.
İsteğe Bağlı Sigortalı Olma Durumu
5510 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu ilgili maddelerine göre isteğe bağlı sigortalılık tanımı kişilerin isteğe bağlı olarak prim ödemeleri neticesinde genel sağlık sigortası ve uzun vadeli sigorta kollarına tabi olmaları anlamına gelen sigorta türüdür. Buna göre aşağıda sayılan kişiler isteğe bağlı sigortalı olabilir.
Zorunlu sigortalı olmak için gerekli şartları taşımayan kişiler (Sosyal Güvenlik Kurumu kapsamında herhangi başka bir kurum ya da kuruluş tarafından sigortası ödenmeyen kişiler) isteğe bağlı sigortalılık çerçevesinde prim ödeyerek sağlık hizmetlerinden yararlanma ve ileride emekli olma şansına sahip olabilmektedir.
Ay içerisinde 30 günden az olarak sigortalı olarak çalışan ya da tam gün çalışma fırsatına sahip olamayan çalışanlar kalan günler için ayrıca dışarıdan prim ödemek suretiyle isteğe bağlı sigortalı olabilir.
Daha önceden sosyal güvenlik kanunlarına tabi çalışması olmayan çalışanların ölüm, yaşlılık ya da malullük sigorta primlerini kendileri ödemeleri koşuluyla kanunda öngörülen prim ödeme gün sayılarını tamamlama imkanları bulunmaktadır. Bu yöndeki sigortalılık, “isteğe bağlı sigortalılık” olarak isimlendirilmektedir.
İsteğe bağlı sigortalılık kapsamından yararlanmak isteyen kişilerin 18 yaşını doldurmuş olmaları gerekmektedir. Son olarak, isteğe bağlı sigortalı olabilmek için yukarıdaki şartları taşıyan vatandaşların isteğe bağlı sigorta talep dilekçesiyle Sosyal Güvenlik Kurumu’na şahsen başvuru yapmaları gerekmektedir.
8 Eylül 1999 tarihinden önce işe girmiş ve 3600 gün sigorta primi ödemiş olmakla beraber, 10 yıllık sigortalılık süresinin doldurulması gerekmektedir. 8 Eylül 1999 ile 30 Nisan 2008 tarihleri arası ilk işe girişi olan kişiler için ise 4500 gün prim ödeme gün sayısının tamamlanması yanında, 60 yaşının ve 25 yıllık sigorta süresinin doldurulması gerekmektedir. 1 Mayıs 2008 tarihinden sonra işe girişi olan kişilerin emekli olabilmesi için de 5400 gün ve 63 yaş şartı bulunmaktadır.
Hizmet Borçlanması
Normal şartlar altında sigortasız olarak geçen bir sürenin şahıs ister ise veya geride kalanları ister ise sonradan eksik primlerin ödenmesi suretiyle sigortalı hizmetten saydırılması durumudur. Hizmet borçlanmasını sigortalının yanı sıra hak sahibi de yapabilir. Hizmet borçlanması sınırlı sayıdaki hallerde mümkündür. Bunlar;
Bir kadın için ilk defa çalışmaya başladıktan sonra olmak üzere her bir doğumda iki yılı üç doğum dahil sigortasız olarak geçirilen süre (6 yıl),
Askerlikte geçen süre,
Sigortalı olmaksızın avukatlık stajında geçen süre,
Beraatle sonuçlanan tutukluluk veya gözaltında geçen süre,
Kanuni grev veya lokavktta geçen süre,
Kısmi süreli çalışan işçilerde eksik kalan süre,
4’üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında olanların, personel mevzuatına göre aylıksız izin süreleri (memur ve diğer kamu görevlileri için),
Sigortalı olmaksızın doktora öğrenimi veya tıpta uzmanlık için yurtiçinde veya yurtdışında geçirdikleri normal doktora veya uzmanlık öğrenim süreler,
Hekimlerin fahri asistanlıkta geçen süreleri,
Seçim kanunları gereğince görevlerinden istifa edenlerin, istifa ettikleri tarih ile seçimin yapıldığı tarihi takip eden ay başına kadar açıkta geçirdikleri süreleri,
Yurt dışında geçen hizmet süreleri,
5 yılı aşan borç nedeni ile durdurulan 5510 sayılı Kanunun 4/1-b sigortalılık sürelerinin aktif hale getirecek borçlanma süresi.
Yurt Dışı Hizmet Borçlanması
Türk vatandaşları ile doğumla Türk vatandaşı olup da çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybedenlerin Türk vatandaşı olarak yurt dışında geçen belli süreleri SGK’ya borçlanarak emekliliklerine saydırmaları şeklindeki uygulama yurt dışı borçlanması olarak nitelenmektedir. Yurt dışı borçlanmalarında sigortalılık statüsünün ne olduğuna bakılmaksızın, borçlandırılan yurt dışı hizmet süreleri artık 5510 sayılı Kanunun 4/1-b bendi (Bağ-kur) kapsamında değerlendirilecektir.
Yurt dışı sürelerinin borçlanılabilmesi için;
Borçlanılacak olan sürede Türk vatandaşı olmak,
Borçlanma talep tarihinde Türk vatandaşı veya doğumla Türk vatandaşı olup da çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybetmiş olmak,
Borçlanma kapsamındaki yurt dışı sürelerini belgelendirmek,
SGK’ya Yurt Dışı Borçlanma Talep Dilekçesi ile başvuruda bulunmak şartları aranmaktadır.
Borçlanmayla malullük, yaşlılık veya emekli aylığı bağlanabilmesi için;
Yurt dışında çalışılmaması ve ikamete dayalı sosyal sigorta veya sosyal yardım ödeneği alınmaması,
Borçlanma miktarının tamamen ödenmesi,
Sosyal güvenlik mevzuatı hükümlerine göre aylığa hak kazanılmış olması,
Emekli aylığı talebinde bulunulması şartlarının birlikte yerine getirilmesi gerekmektedir.
