MGC Legal ekibinin hazırladığı, internette en merak edilen konulardan birisi olan; “EYT Kapsamında Emekli Olanların Çalışmaya Devam Etmesi” yayınlandı! işte detaylar…
Emeklilikte Yaşa Takılanların, Emekli Olduktan Sonra Çalışmaya Devam Etmesi
Aralık ayında çıkması beklenen ve herkesin merakla beklediği EYT (Emeklilikte Yaşa Takılanlar) düzenlemesiyle ilgili olarak halen netleşmeyen birçok konu var. Yeni yıldan itibaren yürürlüğe girmesi beklenen EYT düzenlemesi genel olarak prim ve gün şartını tamamlayanların yaş nedeniyle emekli olamaması durumunun önüne geçiyor ve bu kişilere de emekli olma hakkı veriyor.
Ayrıntıları henüz tam açıklanmamakla birlikte; düzenleme hakkında birçok olasılık gündemde. Merak edilenlerin başında; düzenlemenin kimleri kapsayıp kapsamayacağı, primi eksik olanların neler yapacağı, borçlanmanın yapılıp yapılamayacağı gibi sorular varken, son dönemde ortaya çıkan ve haber sitelerinde de sıkça görülen bir durum daha gündeme gelmiştir. Bu durum Sosyal Güvenlik Destek Primi’den (SGDP) yararlanma konusunda EYT düzenlemesiyle emekli olanları nelerin beklediğidir.
Bilindiği üzere, Sosyal Güvenlik Destek Primi emekli olanların tekrardan çalışmaya devam etmesi halinde Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından yapılan prim desteğidir. Konunun EYT ile bu kadar ilişkilendirilmesinin sebebi ise, EYT ile emekli olan ve hatta emekli olmak zorunda kalan çalışanların bir yandan emekli maaşını alırken bir yandan da çalışmaya devam ederek çalıştıkları işten maaş almayı talep edecek olmalarıdır.
EYT ile birçok insanın emekli olmasının doğal bir sonucu olarak emekli çalışanların sayısının artması halihazırda beklenen bir durumken, buna bağlı olarak Sosyal Güvenlik Destek Primi’nin de bu kadar gündeme gelmesi de yine beklenen bir durumdur.
Sosyal Güvenlik Destek Primi (SGDP) Nedir?
SGDP, emeklilik ile ilgili şartları yerine getirerek kendilerine yaşlılık/emeklilik aylığı bağlanan kişilerin aylıklarının kesilmeden tekrar hizmet akdine tabi çalışmaları halinde işverenlerinden, kendi adına çalışmaları halinde de doğrudan kendilerinden Sosyal Güvenli Kurumu’nca alınan primdir. İşçinin hizmet akdine bağlı olarak 4A sigortalı kapsamında ve Sosyal Güvenlik Destek Primine tabi olarak çalışması halinde işverenin ödeyeceği primler ise şu şekildedir:
01.07.2022 – 31.12.2022 arasında aylık kazanç alt sınırına (asgari ücrete) göre ödenecek prim 2.070,72 TL; aylık kazanç üst sınırına göre ödenecek aylık prim ise 15.530,40 TL.
EYT Kapsamında Emekli Olanlar Sosyal Güvenlik Destek Primi’nden Faydalanabilir mi?
Yukarıda da bahsettiğimiz üzere, EYT kapsamındakilerin en çok merak ettiği konuların başında Sosyal Güvenlik Destek Primine tabi olup olmadıkları geliyor. İlgili hüküm ve yönetmeliklere göre; emekli olup SGDP kapsamına girenler 01.10.2008 tarihinden önce sistemde olanlar ile daha sonra sisteme girecekler olarak ayrıma tabi tutulmuştur.
Buna göre; reform öncesinde 4/a sigortalısı olanlar hangi kurumdan emekli olurlarsa olsunlar emekli olduktan sonra 4/a kapsamında emekli aylıkları kesilmeden SGDP kapsamında çalışabileceklerdir. Bu kişiler emekli aylıklarını kesintisiz alabileceklerdir. Reform sonrası ise 4/a sigortalısı olanlar yönünden SGDP ödeyerek çalışma imkânı bulunmamaktadır.
Bu kişiler ya maaşlarının kesilmesine razı olacaklar ya da çalışmayacaklar ki; bu durum bu kapsama girecek kişileri kayıt dışı çalışmaya teşvik edecektir. Bu durumun getireceği olumsuzlukların başında da ilgili kayıt dışı çalışmaların geleceği söylenebilir. İşçinin emekli olduktan sonra, hem emekli aylığı alıp hem de aynı işyerinde çalışmaya devam etmek istemesi halinde izlenecek usul ise işçinin emeklilik sebebiyle istifa bildirimini yapmasının ardından öncelikle emeklilik sebebiyle çıkışının yapılarak ilgili çıkış kodu ile durumun SGK’ya bildirilmesi ve daha sonra ise işçi ile yeniden iş akdi kurulmasıdır.
Bu durumun sebebi; emeklilik sebebiyle iş akdinin sonlandırılmasının münhasıran işçiye ait bir hak olmasından kaynaklanmaktadır. EYT ile emekli olanlar için bu durumun ne şekilde olacağı ile ilgili halen bir düzenleme bulunmamakta olup; netleşmiş bir durum henüz yoktur. Ancak, SGK’nın 10.03.2021 tarihli genelgesinde belirtildiği üzere; çalışanların yaşlılık aylıklarından yararlanabilmesi için çalıştığı işten ayrıldıktan sonra yazılı istekte bulunmaları şartı arandığı için bu durumun EYT halinde de geçerli olacağı şeklinde yorumlanmaktadır.
Önemle belirtilmesi gereken bir başka konu ise; İş Kanunu’na (Kanun) göre emeklilik nedeniyle iş sözleşmesini sonlandırma hakkı çalışana ait olup işveren, bir çalışanı zorla emekli edememektedir. Bu nedenle, EYT ile emekliliğe hak kazanan çalışanların bu durumdan faydalanmayarak çalışmaya devam etmesi işçinin doğal bir hakkı olduğu gibi işçinin emeklilik sebebi ile istifa bildirimini yapması ve akabinde her iki tarafın da mutabık olması halinde yeniden işe girişi yapılarak SGDP primi ile çalışmaya devam etmesinin de mümkün olacağı düşünülmektedir. Henüz bu kapsamdaki düzenlemeler nihayete ermediği için, ilgili düzenlemelerin bu şekilde beklendiği belirtilmelidir.
2008 yılı Ekim ayı başından önce sigortalı olan kişilerin Kanun’un yürürlük tarihinden önce veya sonra aylık bağlanıp bağlanmadığına bakılmaksızın, Kanun’un yürürlüğe girdiği tarihten sonra 4 (a) kapsamında hizmet akdi ile çalışanların prime esas kazançları üzerinden kesilen yüzde 32 oranındaki sosyal güvenlik destek primini ödemekle ise yukarıda belirttiğimiz üzere işverenler yükümlüdür.
Sonuç
Sonuç olarak, ilgili düzenlemeler ile EYT ile emekli olanların emeklilik sonrası çalışmaları ve Sosyal Güvenlik Destek Primleri ile ilgili de birçok düzenleme yapılacağı beklenmektedir. Yukarıda belirttiğimiz durumlar düzenleme kapsamında gelecek yeniliklerin ilgili diğer yönetmelik ve kanunlar kapsamında değerlendirmesi şeklindedir.
Anahtar Kelimeler: EYT Kapsamında Emekli Olanlar, EYT ile Emeklilik, EYT ile Emekli Olanlar ve Çalışma, EYT Kapsamında Emekli Olanların Çalışmaya Devam Etmesi.
