Lisans sözleşmeleri çerçevesinde münhasır yetkili firmanın yasal haklarına dair hazırladığımız çalışmamızı okumalısınız.
Distribütörlük Sözleşmesi Nedir?
Distribütörlük sözleşmelerinin tam anlamıyla bir tanımından bahsetmek güçtür. Yargıtay, bir kararında; “davacının imal edeceği radyatörlerin davalı tarafından toptan satın alınarak piyasaya arzını temin maksadıyla yapılmış bir nev’i menkul satımı anlaşması” olarak tanımlamıştır.
Distribütörlük sözleşmeleri; münhasır olan ve olmayan distribütörlük sözleşmeleri olmak üzere ikiye ayrılarak incelenmektedir. Münhasır distribütörlük sözleşmelerinde hem üreticinin kendisi hem de üreticinin bir başkası ile distribütörlük anlaşması yapmasının kısıtlanması amaçlanmaktadır.
Lisans Sözleşmesi Nedir?
Lisans sözleşmesi, marka sahibinin yani lisans verenin markasını belli bir bedel karşılığında lisans alana kullanma yetkisi verdiği iki taraflı yazılı bir sözleşmedir. Bir markanın üçüncü kişilere kullandırılması lisans sözleşmeleri ile gerçekleşir. Sınai Mülkiyet Kanunu (SMK), lisans konusunu madde 24’te düzenlenmiştir.
Adi Lisans Sözleşmesi Nedir?
Tarafların serbestçe tasarrufta bulunabilecekleri lisans sözleşmeleri, adi ve münhasır lisans olarak ikiye ayrılmaktadır. Lisans sözleşmesinde aksine bir hüküm yer almadığı sürece anlaşılması gereken lisans türü adi lisanstır. Bu durumda marka sahibi, kendisi markayı kullanmaya devam edebileceği gibi aynı zamanda başka kişilere de lisanslayabilir.
Ancak, marka sahibi münhasır lisans verirse birtakım sınırlamaların etkisinde kalacaktır. Bu durumda markayı başkasına lisanslayamaz, sözleşmede açıkça hakkını saklı tutmadıkça marka sahibi bile markayı kullanamaz.
Münhasır Lisans Sözleşmesi Nedir?
Lisans veren, münhasır lisans verdiğinde kendisini bazı yönlerde sınırlamış olacaktır. Markayı başkalarına lisanslayamaz ve kendisi de aksi sözleşmeye şart konulmadıkça markayı kullanamaz. Münhasır lisans sahibi ise marka sahibinin yetkilerine sahip olur. Münhasır lisans alan marka sahibi gibi markadan doğan davaları açma yetkisine sahiptir.
Marka sahibinin markadan doğan mutlak hakları münhasır lisans vermesiyle sona ermez. Markaya üçüncü bir kişinin tecavüzü halinde; aksi bir sözleşme bulunmadığı sürece marka sahibi de dava açabilir. SMK md. 24’te münhasır lisans verenin markayı kendisinin kullanamayacağı belirtilmişse de dava hakkının kalktığından söz edilmemiştir.
Marka Hakkının İhlali
SMK’nın 29. maddesinde marka hakkına tecavüz sayılan fiiller sıralanmıştır. Markanın aynen veya ayırt edilemeyecek kadar benzerinin aynı veya benzer emtiada izinsiz kullanılması, marka hakkına tecavüzü oluşturmaktadır. Böyle bir durumda malın kaynağı konusunda yanılma tehlikesi meydana gelecek; haksız yararlanma sonuçları doğacaktır.
Marka sahibi veya münhasır lisans alan marka hakkına tecavüz nitelikli fiillerin engellenmesi, durdurulması ve tazmin edilmesini isteyebilmektedir.
Her ne kadar münhasır lisans veren marka sahibi markayı kendisi kullanamasa da marka ile arasındaki mülkiyet ilişkisi ortadan kalkmaz. Konuyla ilgili Yargıtay kararı;
“..Her ne kadar mahkemece davacı marka sahibinin aktif dava ehliyetinin bulunmadığı gerekçesiyle yazılı şekilde karar tesis edilmiş ise de; 556 sayılı KHK’nın 21. maddesi uyarınca marka sahibinin, markasını değil, markasının kullanım hakkını lisans alana devrettiği, dolayısıyla marka sahibinin markadan doğan haklarına tecavüz edilmesi durumunda, inhisari lisans sahibinin, marka sahibinin 556 sayılı KHK uyarınca açabileceği davaları kendi adına açabileceği ancak bu yöndeki davaları marka hakkı sahibinin de açabileceğinin kabulü gerekmektedir. İnhisari lisans alana kendi adına dava açma hakkının tanınması, marka üzerindeki mutlak hakkın sahibi olan davacının dava haklarını bertaraf eder nitelikte değildir. Bu itibarla, anılan hususlar gözetilerek davacının işbu davada aktif dava ehliyetinin bulunduğunun kabulü ile davanın esastan incelenmesi ve sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken aksinin kabulü doğru olmayıp bozmayı gerektirmiştir.”
İnhisari Lisans Alanın Dava Açma Hakkı
Aksi sözleşmede belirtilmedikçe inhisari lisans alan, SMK md.158 uyarınca, marka hakkına tecavüz sayılan fiillerin meydana gelmesi halinde marka hakkını ihlal eden üçüncü kişilere karşı marka sahibinin açabileceği davaları kendi adına açabilmektedir.
Eğer sözleşmede inhisari lisans alanın dava hakkının olmayacağı belirtilmişse; inhisari lisans alanın hukuki durumu adi lisans alanınkiyle aynı olacaktır.
İnhisari lisans alanın kendi adına dava açma hakkı marka sahibinin dava açma hakkını etkilememektedir. İnhisari lisans sahibinin doğrudan bütün davaları açabilme hakkı olduğundan dava açtığını marka sahibine bildirme yükümlülüğü yoktur. Davadan kazanacağı bedel ise inhisari lisans alana ait olacaktır.
Marka İhlal Davaları
SMK’nın 158.maddesinin 1.fıkrasında yer alan hükme göre inhisari lisans alanların da dava hakkı vardır.
1) Marka Hakkına Tecavüzün Tespiti Davası
Marka hakkına tecavüz iddiasında bulunabilmek için öncelikle geçerli bir tescilin varlığıyla marka hakkı sahipliği kanıtlanmalıdır. SMK md.149/1(a) bendi kapsamında; marka hakkı haksız tecavüze uğrayan veya uğramak üzere olan marka sahibi veya münhasır lisans sahibi ve dava hakkı alan lisans sahipleri mahkemeden tecavüzün tespiti talebinde bulunabilecektir. Marka hakkına tecavüzün tespiti davası; tecavüzü men, durdurma, ortadan kaldırma ve tazminat davalarıyla birlikte açılabilecektir.
2) Marka Hakkına Tecavüzün Önlenmesi (Men’i) Davası
SMK’nın 149. maddesinin 1.fıkrasının b bendinde muhtemel tecavüzün önlenmesi düzenlenmiştir. Gerçekleşmesi veya tekrarlanması muhtemel olan markaya tecavüz eylemlerine karşın bu dava açılmaktadır. Marka sahibi veya münhasır lisans alanlar tarafından açılabilen bu davada davacının ispatı gerekmektedir.
3) Marka Hakkına Tecavüzün Durdurulması Davası
Marka hakkı tecavüze uğrayan marka sahibinin açabileceği bu dava SMK md. 149/1(c)’de yer almaktadır. Marka hakkına tecavüzün durdurulması talep edilir. Bu dava tespit, men davaları ve tazminat talebiyle birlikte açılabilmektedir.
4) Marka Hakkına Tecavüzden Doğan Tazminat Davaları
SMK m. 149/1/ç bendi tecavüzün kaldırılması ile maddi ve manevi zararın tazminini düzenlemektedir. Marka hakkı sahibi SMK’nın 150 ve 151. maddeleri çerçevesinde marka hakkına tecavüzden dolayı oluşan zararın giderilmesi için tazminat ve yoksun kalınan kazanç için dava açabilecektir.
Marka hakkına tecavüzün önlenmesi davasında kusur aranmazken tazminat davalarında aranmaktadır. Kusurun varlığı somut olayın şartları içinde değerlendirilmektedir.
Daha detaylı bilgi almak için ekibimize iletişim sayfamızdan ulaşabilirsiniz.
556 Sayılı Mülga Marka KHKHK, 6769 Sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu, Yargıtay İçtihatları, Doktrin.
Anahtar Kelimeler: Münhasır Yetkili Firmanın Yasal Hakları, Münhasır Yetkili Firmanın Yasal Hakları Nelerdir?, Distribütörlük, Distribütörlük Sözleşmesi, Münhasır Yetkili Firma, Marka Hakkının ihlali, Bayilik Sözleşmesi, Lisans Sözleşmesi, Marka ihlal, Marka ihlali, Marka İhlal Davaları, İnhisari Lisans.
