Mahkeme hakiminin takdiri ile hükmedilen nafaka miktarı, bazı hallerde ve değişen koşullarda yeniden belirlenebilir veya nafakanın tamamen kalkmasına zemin hazırlayabilir.
Nafakanın yeniden belirlenmesi veya kaldırılması sebeplerinden biri de ülkede vuku bulan döviz kurundaki dalgalanmalar olmaktadır.
Nafaka veren tarafın nafakanın düşürülmesi amacıyla açtığı davaya nafaka indirim davası diğer bir ismiyle nafaka uyarlama davası denilir.
4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu’nun (TMK) 176/4 maddesi hükmünde tarafların mali durumlarının değişmesiyle hakkaniyetin gerektirdiği ölçüde nafakanın indirilebileceği düzenlenmektedir.
Bunun dışında, TMK’nin 331. maddesinde de hâkimin, durumun değişmesi hâlinde istem üzerine nafaka miktarını yeniden belirleyeceği veya nafakayı kaldıracağı hükme bağlanmıştır.
Nafakanın İndirilmesi Davasının Şartları
Nafakanın indirilmesi için öncelikle mahkeme tarafından hükmedilen bir nafakanın bulunması şartı aranmaktadır.
Nafaka tutarının indirilmesine yönelik karar verilebilmesi için, nafaka yükümlüsünün mali gücünün olumsuz yönde değişmesi ve bu değişimin süreklilik arz etmesi veyahut döviz kurundaki dalgalanmalar sebebiyle ekonomik koşulların ciddi ölçüde değişmesi gerekmektedir.
Nafaka borçlusu; mali durumunun, ekonomik koşulların değiştiğini ya da müşterek çocukların ihtiyacının azaldığını, nafaka alacaklısının nafakayı kötüye kullandığını veya bu nafakaya ihtiyaç kalınmadığı gerekçesiyle nafaka indirimi davası açabilmektedir.
Nafaka oranlarının belirlenmesinde Türkiye İstatistik Kurumunca (TİK) açıklanan Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) oranları da belirleyici olacaktır.
Nafaka miktarının belirlenmesinde çocuğun üstün yararı ve taraflardan yoksulluk içerisinde bulunan eşin durumu somut olaya göre değerlendirilir.
Yargıtay’ın yerleşik içtihatlarında da şartlar sağlandığı ve ispatlandığı takdirde hakkaniyete uygun olarak nafakanın indirilmesine karar verilmektedir.
Nafakanın İndirilmesi Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme
Nafaka indirim davasında, görevli mahkeme Aile Mahkemesi’dir. Yetkili mahkeme ise Türk Medeni Kanunu’nun 177. maddesi hükmü gereği, nafaka alacaklısının yerleşim yeri mahkemesidir.
Nafakanın İndirilmesi Davasında Zaman Aşımı
Nafakanın azaltılması talepli davalar için Kanun’da herhangi bir süre öngörülmemiştir.
Nafaka indirim talebinde bulunabilmek için herhangi bir zamanaşımı veya hak düşürücü süre öngörülmemiştir.
Nafaka borcunun devam ettiği süreçte meydana gelen birtakım değişiklikler sebebiyle nafakanın indirilmesi her zaman talep edilebilecektir.
Kaynakça
4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu (TMK).
ÇİTAK Burak, Eşler Arasındaki Nafaka Yükümlülüğü, Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Anabilim Dalı, İstanbul.
DOĞAN İzzet, Türk Medeni Kanunu’nun Düzenlemelerine Göre Tedbir, Yoksulluk ve İştirak Nafakası.
