Sık Rapor Alma Nedeniyle İş Sözleşmesinin Feshi Durumu Nedir?
4857 Sayılı İş Kanunu 18. Vd. maddelerinde geçerli nedene dayalı fesih halleri düzenlenmektedir. Buna göre en az 30 çalışanı olan işyerlerinde belirsiz süreli sözleşme ile çalışan işçilerin 6 aylık kıdemleri olması durumunda işverenin iş akdinin feshi için geçerli bir nedene dayanma zorunluluğu bulunmaktadır. Bu durumdaki çalışanlar “iş güvencesi” kapsamında olmaktadırlar.
İş güvencesi kapsamında bulunan çalışanların iş akitlerinin feshedilebilmesi için işverenin işçinin yeterliliğinden, davranışlarından ya da işletmenin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebe dayanmak zorunda olduğu belirtilmiştir. İşçinin yeterliliğinden kaynaklanan nedenlerin geçerli nedenle feshin yapılmasına olanak sağlayacağı belirtilmiş ise de işçinin yeterliliğinin ne şekilde tespit edileceği Kanun maddesinde tanımlanmamış, bu husus Yargıtay kararları ile şekillenmiştir.
Yargıtay içtihatları ile işçinin sık sık rapor alması durumu da işçinin yeterliliğinden veya davranışlarından kaynaklanan sebepler altında değerlendirilmektedir. Bu nedenle sık sık rapor alma durumunda; Yargıtay içtihatlarında belirtilen koşulların sağlanması durumunda işverenin geçerli nedenle fesih yapma imkânı bulunmaktadır.
Sık rapor alma durumu işçinin yeterliliğinden veya davranışlarından kaynaklanan sebepler altında değerlendirilse de bu sebeplerin ancak işyerinde olumsuzluklara yol açması halinde fesih için geçerli sebep olarak kabul görmektedir. Yani olumsuzluk meydana geldiğinin işveren tarafından ispat edilmesi gerekmektedir. İş ilişkisinin sürdürülmesinin işveren açısından önemli ve makul ölçüler içinde beklenememesi, iş ilişkisinin çekilmez bir hal alması gibi hususlar önem arz eder.
Bunun somut bir şekilde tespit edilebilmesi için; sık rapor alma halinde, işverenin aralıklı da olsa işçinin iş görme ediminden faydalanamadığının ve meydana gelen devamsızlığının işyerinde olumsuzluklara yol açtığının ispat edilmesi gerekmektedir.
Dikkat Edilmesi Gerekli olan Hususlar Nelerdir?
Sık rapor alma nedeniyle yapılacak fesihler; geçerli nedenle yapılan fesihler olması sebebiyle fesihten önce mutlaka işçinin savunmasına başvurulması gerekmektedir. Ayrıca geçerli sebeple iş akdinin feshinde İş Kanunu’nun 17. maddesinde belirtilen ihbar sürelerine uyulması ve çalışanın kıdem tazminatına hak kazanması durumunda kıdem tazminatı ödemesinin de yapılması gerekmektedir.
Burada diğer bir önemli soru; işverenin sık rapor alma sebebiyle çalışanın sözleşmesini geçerli nedenle feshedebilmesi için bu rapor sıklığının ne şekilde olması gerektiğidir. Burada yukarıda da belirttiğimiz gibi Kanunda bir düzenleme bulunmamaktadır. Bu nedenle işçinin yetersizliğinden veya davranışlarından kaynaklanan geçerli nedenle fesih kavramı her somut olaya göre değişiklik arz etmektedir. Bu sebeple “işçinin sık sık rapor” almasının işveren açısından geçerli sebep oluşturması halinin her somut olaya göre ayrı ayrı değerlendirilmesi gerekmektedir.
İşçinin sık sık rapor alarak iş görme edimini gereği gibi ifa edememesi işyerindeki diğer personellerin İlave çalışmasını hatta fazla mesai yapmalarını doğuruyor ve işyeri düzen, çalışma saatlerine aykırılık yaratıyorsa bu husus işverenin de işyerindeki mesai planlamasını etkiliyor ve diğer çalışanların bu durumdan yakınmalarına sebebiyet veriyor ise bu durumda geçerli bir fesihten bahsedilebilecektir.
Burada önemli olan diğer bir husus ise işverenin bu durumu ispatlayabilmesidir. Bu nedenle bu tarz bir durumla karşı karşıya gelindiğinde sık sık rapor alarak işini aksatan çalışan ile aynı ekip içerisinde çalışanların konuyla ilgili yazılı beyanlarının alınması, varsa çalışma çizelgelerindeki değişikliklerin kayıt altına alınması, yürütülen işlerdeki aksamaların da yazılı belgelerle ispat edilebilmesi gerekmektedir.
Bu durumda sık rapor alma sebebiyle yapılan geçerli fesihlere karşı açılacak muhtelif davalarda işveren sık rapor alma durumunun işyerindeki olumsuzluklara sebep olduğunu ispat edebilecektir.
Sık Rapor Alma Nedeniyle İş Sözleşmesinin Feshine ilişkin Yargıtay Kararları
Yukarıda da belirtildiği gibi çalışanın sık sık rapor alması nedeniyle gerçekleştirilecek fesihlerde geçerli fesih koşulunun oluşması için gerekli olan hususlar Yargıtay Kararları ile şekillenmiştir.
Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin E. 2019/1440 K. 2019/14643 ve 1.7.2019 tarihli kararında;
“…Dosyadaki bilgi ve belgelerden ve davacının son ayda 23.12.2016, 21.12.2016, 20.12.2016,6.12.2016 tarihlerinde aldığı iş görmezlik belgelerinden ve önceki dönemlerde aldığı bir çok iş görmezlik belgesinden de görülebileceği gibi davacının davalı işyerinde çalışırken sık sık rapor aldığı, savunmasında da sol kolunda kas ve lif yırtılması ve ödem oluşması nedeniyle ağrılarının devam ettiğini, bacağında menüsküs yırtığı olduğunu, ayaklarında ağrılarının bulunduğunu, bunun için ilerleyen günlerde fizik tedaviye ihtiyaç duyabileceğini, menüsküs yırtıklarının iyileşmesi mümkün olmadığından bundan sonra da uzun süre ayakta duramayacağını ve çömelerek ağırlık kaldıramayacağını, mesailere ve gece vardiyasına kalamayacağını bildirdiği görülmektedir. Dosyaya sunulan raporlar nedeniyle davalı işyerinde iş akışının bozulduğu, davacının da rahatsızlıklarının devam ettiğini beyan ettiği ve bu durumun davalı açısından geçerli fesih sebebi oluşturduğu davalı işverenin davacının savunmasını aldıktan sonra yukarıda açıklanan sebeple iş akdini geçerli nedenle feshettiği ve davalı işverenin geçerli nedene dayalı feshinin usulüne uygun olduğu anlaşıldığından, davanın reddi yerine yazılı gerekçeyle kabulü hatalıdır.” ifadeleri kullanılarak Bölge Adliye Mahkemesi’nin ve ve İlk Derece Mahkemesi’nin kararlarının bozularak davanın reddine hükmolunmuştur…”
Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin E. 2018/1756 K. 2018/19995 ve 8.11.2018 tarihli kararında;
“…. İş ilişkisinin sürdürülmesinin işveren açısından önemli ve makul ölçüler içinde beklenemeyeceği durumlarda, feshin geçerli sebeplere dayandığı kabul edilmelidir. İş Kanunu’nun gerekçesinde hangi hallerin işçinin yetersizliği sebebiyle geçerli fesih hakkı bahşedeceği örnek kabilinden sayılmış olup, bunlardan biri de sık sık hastalanarak rapor almadır. Sık sık rapor alma halinde, işveren aralıklı da olsa işçinin iş görme ediminden faydalanamayacaktır. Sık sık hastalanan ve rapor alan işçinin, bu sebeple devamsızlığının işyerinde olumsuzluklara yol açacağı açık bir olgudur. İş Kanunu’nun gerekçesinde sık sık hastalanmanın yeterlilikten kaynaklanan neden olarak örnek kabilinden sayılması, işyerinde olumsuzluklara yol açtığının kabul edilmesindendir….Davacının haklı neden niteliğinde olmayan ancak sık sık rapor alma şeklindeki davranışının iş akışını bozacağı açık olup, işverenin buna katlanması beklenemez. Davacının iş sözleşmesinin feshinin haklı nedene dayanmadığı, ancak sık sık rahatsızlanarak rapor alan davacının davranışının fesih için geçerli sebep oluşturduğu kabul edilmelidir. Bölge Adliye Mahkemesi’nin temyiz edilen kararının bozularak ortadan kaldırılmasına ve Dairemizce 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 20/3. maddesi uyarınca aşağıdaki gibi davanın reddine karar vermek gerekmiştir…”
Sonuç
Sonuç olarak çalışanın sık rapor alması sebebiyle işverenler tarafından iş sözleşmesinin geçerli nedenle feshedilmesi Yargıtay kararları ışığında mümkün olmaktadır. Ancak bu fesihten önce çalışanın savunmasının alınması gerekmektedir. Muhtemel yargılamalarda çalışanın sık rapor almasının işyerinde olumsuzluğa yol açıp açmadığı incelenecek ve işveren tarafından bu hususun ispat edilememesi halinde mahkemeler tarafından feshin geçerli nedene dayanmadığına hükmedilmesi riski yüksek olacaktır.
Anahtar Kelimeler: Sık Rapor Alma Nedeniyle İş Sözleşmesinin Feshi, Sık Sık Rapor Alma Nedeniyle İş Sözleşmesinin Feshedilmesi, İş Sözleşmesinin Feshi, İş Sözleşmesinin Feshedilmesi, İş Akdinin Feshi, İş Akdinin Feshedilmesi.
