Türkiye’ye giriş yasakları, uluslararası hukukun genel ilkeleri ve yabancıların ülkeye giriş şartları, her ülkenin kendi iç hukuk düzenlemelerine bağlıdır. Bu makale, Türkiye’nin yabancıların ülkeye girişine ilişkin düzenlemelerini ve bu düzenlemelerin uluslararası hukukla olan ilişkisini detaylı bir şekilde inceliyor.
Uluslarası hukukun genel ilkeleri göz önüne alındığında, ülkeler yabancıları ülkeye kabuk etmek hususunda gerekli gördükleri şartları belirlemekte tam yetkilidir. Anayasa’mız, yabancıların temel hak ve özgürlüklerinin sınırlandırılabilmesini milletlerarası hukuka uygun olma ve kanunla sınırlama yapma şartlarına bağlamıştır. Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu madde dokuz Türkiye’ye giriş yasağını düzenler. Dokuzuncu maddeye göre; temel olarak iki durumda yabancıların ülkeye girişi yasaklanabilir. Bunlar:
1-) Yabancının Kamu Düzeni, Kamu Güvenliği ya da Kamu Sağlığı Açısından Türkiye’ye Girmesinin Sakıncalı Görülmesi
Maddeye göre, giriş yasağı kararını verme yetkisi Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’ndedir. Fakat, Müdürlük bu kararı alırken gerektiğinde ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının da görüşlerini alır. Bu maddeye bağlı olarak alınan giriş yasağı kararı yalnızca ülke dışındaki yabancılar için değil, aynı zamanda Türkiye’de bulunan yabancılar için de alınabilir. Uygulamada bu kararlar kişiler adına konan çeşitli tahdit kodlarının esas alınması ile karşımıza çıkmaktadır.
2-) Yabancının Türkiye’den Sınır Dışı Edilmiş Olması
Sınır dışı etme kararı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü veya valilikler tarafından alınabilir. Yabancı, bu karara karşı yedi gün içerisinde itiraz edebilir. İtirazlar valilik veya müdürlüğün bulunduğu ildeki idare mahkemesine yapılır. Dava açıldığı surette kişi dava sonuçlanana kadar sınır dışı edilemez.[1]
Giriş Yasağının Uygulanması
Tahdit Kodları
Tahdit kodu, kamu düzeni veya güvenliği ya da kamu sağlığı sebepleriyle Türkiye’ye girmesinde sakınca görülen yabancılar hakkında giriş yasağı alınırken kullanılan bir veri kaydıdır. Tahdit kodları farklı ana başlıklarda toplanmışlardır. Bu başlıklar; V Kodları, G Kodları, Ç kodları, K Kodları, N Kodları ve O Kodlarıdır.
V Kodları
V-68: Bu koda sahip yabancılar ikamet iznini yalnızca Bakanlık tarafından alabilirler. Özel bir izne tabi olmaları sebebiyle ikamet izni alma süreçleri normalden farklı işler.
V-69: Türkiye’de ikamet izni almış ve sonrasında gerekli kurallara uymadığı sebebiyle izni iptal edilmiş kişilere konan koddur. 5 yıl süreyle ülkeye girmeleri engellenir.
V-70: İkamet izni alabilmek adına sahte evlilik yaptığı tespit edilen kişilere konan koddur. 5 yıl ülkeye giriş yapamaz.
V-74: Türkiye’den çıkış yapacağını Bakanlık veya Valiliklere bildirmesi gereken kişilere konur. Kaldırılması idari başvuru yoluyla da talep edilebilir.
V-84: Ülkeye girişine 10 gün içerisinde ikamet izni alması koşuluyla izin verilen kişilerin 10 gün içerisinde yabancı şubelere başvurmamaları halinde konur.
V-87: Türkiye’de geçici koruma statüsüyle bulunan kişilerden ülkesine gönüllü olarak geri dönüş yapan yabancılara konan koddur.
V-88: Çalışma izni iptal edilen yabancılara konan koddur. İptal nedenine göre sadece para cezası da verilebilir. Yeni çalışma izni, meşruhatlı davetiye (ihtarlı davetiye) veya idari dava ile çözüme kavuşturulabilir.
V-148: Geçici barınma merkezinde kalan yabancılar için kullanılan bu kod bilgilendirme kodu olup idari başvuru ile kaldırılabilir.
V-154: Sınır dışı edilme kararına karşı dava açmış kişiler için V-154 kodu kullanılır. Bu süre içerisinde kişi sınır dışı edilemez.
V-157: İkamet izni reddedilen kişiler için bu kod kullanılır. İkamet başvurusunun reddine karşı idari dava açılarak kodun kaldırılması sağlanabilir.
V-159: Bilgilendirme amaçlı konan bu kod yabancının Türkiye’yi transit geçiş için kullanacağı durumlarda kullanılır.
G kodları
G kodları genellikle suç tekil eden konular söz konusu olduğunda kullanılan ve yalnızca dava yoluyla kaldırılabilen kodlardır. Bunlardan bazıları konularına göre şöyledir:
G-26: Yasadışı örgüt faaliyeti
G-34: Sahtecilik
G-42: Uyuşturucu madde suçları
G-43: Kaçakçılık suçları
G-48: Fuhuşa ilişkin suçlar
G-58: Öldürme suçları
G-64: Tehdit suçları
G- 65: Hırsızlık
G-66: Gasp ve yağma suçları
G-67: Dolandırıcılık
G-82: Milli güvenlik aleyhine faaliyet
Ç Kodları
Vize, vize muafiyeti, ikamet izni ve çalışma izni kurallarını ihlal eden yabancılar için duruma göre farklı sürelerde ülkeye giriş yasağı konulur. Buna göre Ç-101 üç ay için, Ç-102 altı ay için, Ç-103 bir yıl için, Ç-104 iki yıl için ve Ç-105 beş yıl için ülkeye giriş yasağı konan yabancılar için kullanılan kodlardır. Bu kodlar söz konusu olduğunda kişiye ayrıca para cezası da uygulanabilir. Meşruhatlı vize veya dava yolu kullanılarak tahdit kaldırılır.
Ç-113: Türkiye’ye yasadışı giriş yapan yabancılar için bu kod kullanılır ve kişiye iki yıl boyunca ülkeye giriş yasağı uygulanır. Giriş yasağına ek kişiye idari para cezası kesilir. Kişi eğer bu para cezasını öderse iki senenin sonunda giriş yasağı kalkar, fakat para cezasının ödenmediği durumlarda giriş yasağı beş yıla çıkartılır.
Ç-114: Türkiye’de hakkında adli işlem başlatılan yabancılar için kullanılan koddur. Kod koyulurken yabancının suçlu olup olmadığı dikkate alınmaz. İdari dava ile kodun kaldırılması sağlanabilir.
Ç-117: Türkiye’de kaçak çalışanlar için bu kod koyulur ve kişinin bir yıl süreyle ülkeye girişi yasaklanır. Kişiye ek olarak idari para cezası da uygulanır. Eğer kişi para cezasını ödemezse kodu Ç-119 olarak değiştirilir ve ülkeye girişi beş yıl süreyle engellenir. Kodun kaldırılması meşruhatlı vize yoluyla sağlanabilir.
Ç-135: Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununa aykırı davranan yabancılar için ilk etapta idari para cezası uygulanır. Bu para cezasının ödenmemesi halinde ise Ç-135 kodu kullanılarak kişinin beş yıllık bir süreyle ülkeye girmesi yasaklanır. Kodun kaldırılması meşruhatlı vize ile mümkündür
Ç-150: Ülkeye giriş sırasında sahte belge ibraz eden yabancılar için bu kod kullanılır. Meşruhatlı vize veya dava yoluyla kaldırılması mümkündür.
Ç-166: Vize alımında veya ülkeye giriş yapımında geliş sebebini haklı bir sebebe dayandırmayan veya kalacağı süre içerisinde yeterli maddi imkânı bulunmayan yabancılar için kullanılan koddur. Meşruhatlı vize ile kaldırılır.
K kodları
Bu kod kaçakçılık suçlarını işleyen veya hakkında arama kararı bulunan kişiler için kullanılır. Bu kod ülkeden çıkışı da engelleyebilir.
N Kodları
N-82: Ülkeye girişi özel izne tabi olan kişiler için kullanılır. Uygulamada bu izne tabi kişilerin izin alması pek nadirdir. Dava yolu ile kod kaldırılmadığı sürece kişi fiilen ülkeye giriş yasağı ile karşı karşıyadır.
N-99: İnterpol kodu olarak da bilinir. Ülkesinde veya İnterpol sistemine üye bir ülke tarafından hakkında İnterpol arama bülteni çıkarılan kişiler için konur. Takdir yetkisi devlete aittir.
O Kodları
O-100: İl Göç İdaresi Müdürlüklerine sığınmacı olarak başvuru yaparken beyan ettiği adreste bulunmadığı rutin kontrol veya şikayetlerle tespit edilen kişiler için kullanılan koddur. Bu kodun kaldırılması için kişinin idare mahkemesine dava açması veya meşruhatlı vize ile giriş yapması gerekmektedir.
O-176: Uluslararası koruma talebinde bulunan yabancının bu talebi uygun görülmezse üç yıl için O-176, beş yıl içinse O-177 kodu kullanılır. Kodun kaldırılması için önce idari başvuru sonrasında idari dava yoluna gidilmelidir.[2]
Tahdit Kodlarının Kaldırılması
Tahdit kodları sebeplerine ve giriş yasağı sürelerine göre çeşitlilik göstermektedir. Önem derecelerine de bağlı olmakla beraber, tahdit kodlarının kaldırılmasında çeşitli yollara gidilir. İdari başvuru, idari dava açma ve meşruhatlı vize yolları bu noktada karşımıza çıkar. İdari başvuru ve idari dava açma yollarına gidilebilmesi için kişinin veya vekilinin Türkiye sınırları içerisinde bulunması gerekir. Meşruhatlı vize ise başvuruları ise yurtdışındaki Türk Konsoloslukları ve Büyükelçiliklerine yapılır.
Konuya İlişkin Yargıtay Kararı
Yargıtay Kararı – 21. CD., E. 2015/8399 K. 2016/5274 T. 14.6.2016
“Sanıkların, … Gümrük sahasından sahte pasaport ve giriş-çıkış işlem formu ile ülkemize illegal yollardan giriş yaptıkları iddia edilen olayda … İl Emniyet Müdürlüğü’nün 14/11/2012 tarihli yazılarında …’ın 02/02/2010 tarihinde … Havalimanı’ndan çıkış yaptığı ve Türkiye’ye giriş kaydı olmadığı, 5 yıl süre ile de bulaşıcı hastalık taşımaktan yurda giriş yasağının olduğu, …’nın Türkiye’ye giriş çıkış kaydının olmadığı, onun da bulaşıcı hastalık taşımaktan 19/06/1999 tarihinde sınır dışı edilip ülkemize giriş yasağının olduğunun belirtilmesi, sanıklardan …’nın müdafi huzurunda soruşturma aşamasında alınan ifadesinde bu belgeyi … para karşılığı temin ettiğini beyan etmesi karşısında; gerçeğin kuşkuya yer vermeyecek şekilde ortaya çıkarılması bakımından…”
Konuya İlişkin Danıştay Kararları
Danıştay Kararı – 10. D., E. 2015/2426 K. 2018/281 T. 1.2.2018
“Dosyanın incelenmesinden, davacılar hakkında, 16/07/2014 tarihli Genel Müdürlük Oluru ile 6458 sayılı Kanunun 9. maddesi kapsamında Türkiye’ye giriş yasağı kararı alınmasının uygun görüldüğü, G-87 koduyla tahdit veri girişi işlemlerinin yapıldığı, davacılar vekili tarafından 2/09/2014 tarihli dilekçe ile davacılar hakkında alınan Türkiye’ye giriş yasağı ve tahditlerin kaldırılması talebiyle Emniyet Genel Müdürlüğü Yabancılar Hudut İltica Daire Başkanlığına başvurulduğu, Genel Müdürlüğün dava konusu işlemi ilgi tutularak taleple ilgili işlemlerinin halen devam ettiğinden bahisle başvurularının reddedildiği ve bu hususun davacılar vekiline 20/10/2014 tarihinde tebliğ edilmesi üzerine 26/02/2015 tarihinde bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır. Bu durumda, Türkiye’ye giriş yasağının kaldırılması istemiyle yapılan başvuruya verilen kesin olmayan cevabın davacı vekiline 20/10/2014 tarihinde tebliğ edilmesinin ardından, başvuru tarihinden itibaren 6 aylık bekleme süresi içinde en son 20/04/2015 tarihinde davanın açılabileceği dikkate alındığında, 25/02/2014 tarihinde açılan iş bu davanın süresinde olduğunun kabulü gerektiği sonucuna varıldığından, Mahkemece davanın süre yönünden reddi yolunda verilen kararda hukuki isabet görülmemiştir.”
Danıştay Kararı – 10. D., E. 2016/3090 K. 2021/4939 T. 20.10.2021
“…illegal giriş yaptığından bahisle davacı hakkında Ç-113 (Yasadışı giriş çıkış yapan yabancı) koduyla yurda süreli giriş yasağı kararı alınmış, bu kararın iptali istemiyle de bakılan dava açılmıştır. Geçici koruma statüsü kapsamında olmadığı anlaşılan davacının, farklı tarihlerde ülkemize geldiği, ancak vize veya ikamet izni almak suretiyle ülkemize giriş yapması veya ülkemizde kalmaya devam etmesi gerekmekte iken, bu hususa riayet etmeksizin yasa dışı yollarla kalmaya devam ettiği, son olarak da vizesi olmaksızın yasa dışı yollarla ülkemize geldiğinin tespit edilmesinin ardından dava konusu işlemle yurda girişinin yasaklandığı dikkate alındığında; yasa dışı yollarla ülkemize gelen davacının durumunun kamu düzenine aykırılık oluşturduğu sabit olup, 6458 sayılı Kanun’un 9. maddesinde yer alan düzenlemelere uygun olarak yurda girişinin yasaklanması yolunda tesis edilen dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.”
Kaynakça & Referanslar
[1] BARAN ÇELİK, N., Türkiye’ye Giriş Yasağı, Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 16, Sayı: 199, Mart 2021, Sayfa: 609-656.
[2] Yabancı Tahdit kodları ve Kodun Kaldırılması Davası 2023, Mıhcı Hukuk Bürosu. Available at: <https://mihci.av.tr/tahdit-kodu/>.
