Bahis kelimesi; görüşünde veya iddiasında haklı çıkacak tarafa bir şey verilmesini kabul eden sözlü anlaşmadır. Bahis kavramının 7258 s. Kanun ve sair mevzuatta müşterek bahis ve sabit ihtimalli bahis olarak ikiye ayrıldığı görülmektedir.
5738 s. Spor Müsabakalarına Dayalı Sabit İhtimalli ve Müşterek Bahis Oyunlarının Özel Hukuk Tüzel Kişilerine Yaptırılması Hakkında Kanun md. 2/1-h hükmüne göre; müşterek bahis oyunları, “yurtiçinde ve yurt dışında tertiplenen spor müsabakalarına ait sonuçların tahmin edilmesi üzerine oynatılan, hâsılatın önceden belirlenen ikramiye yüzdesinin, doğru sonucu tahmin eden iştirakçiler arasında paylaştırıldığı bahis oyunlarını,” aynı Kanun’un 2/1-n hükmüne göre ise sabit ihtimalli bahis oyunları, “yurt içinde ve yurt dışında tertiplenen spor müsabakalarına ait sonuçların veya etkinliklerin tahmin edilmesi esasına göre oynatılan ve iştirak edenler arasından doğru tahmin edenlere, önceden belirlenen bahis oranlarıyla ikramiye kazandıran oyunları” ifade etmektedir.
Spor müsabakalarında bahis ve şans oyunlarının hukuka aykırı oynatılması, 7258 sayılı Kanunla düzenlenmiştir. Bu Kanun’un 5. maddesinde yurtdışı ve yurtiçinde bahis oynatılmasının, bahis oynatılmasına yer veya imkân sağlamanın, bahis parasının transferine aracılık etmenin, illegal bahis sitelerinin reklamını yapma ve teşvik etmenin, illegal bahis oynama suçunun cezası düzenlenmiştir.
B) Kaçak Bahis Nedir?
Halk arasında kaçak bahis olarak adlandırılan yasa dışı bahis yukarıda bahsettiğimiz gibi 7258 s. Kanun’la düzenlenmiştir. İzinsiz bahis konusunda Kanun’da düzenlenmesine göre farklı kategorilerde görmek mümkündür. Bunlar; bahis oynatma ve bahis oynatılmasına imkan veya yer sağlama, yasa dışı bahis parasının transferine aracılık etme, yasa dışı bahis sitelerinin reklamını yapma ve teşvik etme, yasa dışı bahis oynama suçlarıdır. Sayılan ilk üç suç için hapis ve para cezası öngörülmüşken, kaçak bahis oynama suçu için para cezası öngörülmüştür.
7258 sayılı Kanun madde 5’e bakılması gerekilirse:
Kanun’un verdiği yetkiye dayalı olmaksızın;
a) Spor müsabakalarına dayalı sabit ihtimalli ve müşterek bahis veya şans oyunlarını oynatanlar ya da oynanmasına yer veya imkân sağlayanlar üç yıldan beş yıla kadar hapis ve on bin güne kadar adli para cezasıyla cezalandırılır.
b) Yurt dışında oynatılan spor müsabakalarına dayalı sabit ihtimalli veya müşterek bahis ya da şans oyunlarının internet yoluyla ve sair suretle erişim sağlayarak Türkiye’den oynanmasına imkân sağlayan kişiler, dört yıldan altı yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır.
c) Spor müsabakalarına dayalı sabit ihtimalli veya müşterek bahis ya da şans oyunlarıyla bağlantılı olarak para nakline aracılık eden kişiler, üç yıldan beş yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezasıyla cezalandırılır.
ç) Kişileri reklam vermek ve sair surette spor müsabakalarına dayalı sabit ihtimalli veya müşterek bahis ya da şans oyunlarını oynamaya teşvik edenler, bir yıldan üç yıla kadar hapis ve üç bin güne kadar adli para cezasıyla cezalandırılır.
d) Spor müsabakalarına dayalı sabit ihtimalli veya müşterek bahis veya şans oyunlarını oynayanlar mahallin en büyük mülki idare amiri tarafından beş bin liradan yirmi bin liraya kadar idari para cezası ile cezalandırılır.
Bu madde kapsamına giren suçlarla bağlantılı olarak, spor müsabakalarına dayalı sabit ihtimalli veya müşterek bahis veya şans oyunlarının oynanmasına tahsis edilen veya oynanmasında kullanılan ya da suçun konusunu oluşturan eşya ile bu oyunların oynanması için ortaya konulan veya oynanması suretiyle elde edilen her türlü mal varlığı değeri, 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun eşya ve kazanç müsaderesine ilişkin hükümlerine göre müsadere edilir.
Bu madde kapsamına giren suçlardan dolayı, tüzel kişiler hakkında bunlara özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunur.
Bu madde kapsamına giren suçlarla ilgili olarak, 4/5/2007 tarihli ve 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun’un erişimin engellenmesine ilişkin hükümleri uygulanır.
Bu madde kapsamına giren suçların işlendiği işyerleri mahallin en büyük mülki idare amiri tarafından ihtarda bulunmaksızın üç ay süreyle mühürlenerek kapatılır. İş yeri açma ve çalışma ruhsatına sahip işyerlerinin ruhsatları mahallin en büyük mülki idare amirinin bildirimi üzerine ruhsat vermeye yetkili idare tarafından beş iş günü içinde iptal edilir.
(Ek fıkra: 15/8/2017-KHK-694/23 md.; Aynen kabul: 1/2/2018-7078/23 md.) Birinci fıkranın (a), (b), (c) ve (ç) bentlerinde düzenlenen suçlar ile 5237 sayılı Kanun’un 228 inci maddesinin üçüncü ve dördüncü fıkralarında düzenlenen suç bakımından 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu‘nun;
a) 128 inci maddesinde yer alan taşınmazlara, hak ve alacaklara elkoyma,
b) 135 inci maddesinde yer alan iletişimin tespiti, dinlenmesi ve kayda alınması,
c) Örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenip işlenmediğine bakılmaksızın 139 uncu maddesinde yer alan gizli soruşturmacı görevlendirilmesi,
ç) 140 ıncı maddesinde yer alan teknik araçlarla izleme,
tedbirlerine ilişkin hükümler uygulanabilir.
C) Yasa Dışı Bahis Oynatma Suçu Nedir?
7258 s. Kanun’un 5. maddesinde düzenlenen yasa dışı bahis oynatma suçu; hükümet gerekçesinde, Kanun’un 5. maddesinde yer alan düzenlemeler ile spor müsabakalarında yasa dışı bahis ve şans oyunlarının, öngörülen cezalar ile caydırılması ve bahis ve şans oyunlarının idarenin verdiği ruhsata ve denetimine bağlanmasının amaçlandığı belirtilmiştir.
7258 s. Kanun’un 5. maddesine göre yasa dışı bahis suçu ve kabahati oluşturan fiiler şunlardır:
a-) Sabit ihtimalli veya müşterek bahis oynatma suçu,
b-) Yasa dışı bahis oynanmasına yer veya imkân sağlama suçu,
c-) Yurt dışında oynatılan her çeşit bahis veya şans oyunlarının Türkiye’den oynanmasına imkan sağlama suçu,
d-) Yasa dışı bahis suçları ile bağlantılı paranın nakline aracılık etme suçu,
e-) Kişileri reklam vermek ve sair surette yasa dışı bahis oynamasına teşvik etme suçu,
f-) Yasa dışı bahis oynama kabahati.
a) Suç Sistematiği ve Unsurları Nelerdir?
aa) Suçla Korunan Hukukî Yarar Nedir?
Öğretide bu suçla korunan hukuki yararın, 5237 s. TCK md.228’de düzenlenen kumar oynanması için yer ve imkân sağlama suçuyla benzer olarak genel ahlâk, toplum ve çocukların kumardan korunması ve bunların yanında devletin verdiği izin ve yetkiye dayanarak bahis ve şans oyunu düzenleyen kişilerle bu kişilerin gelirlerinden pay alan kamu kurum ve kuruluşlarının malî çıkarlarıdır.
bb) Suçun Maddî Unsurları Nelerdir?
1-) Suçun Konusu Nedir?
Suçun konusu, tipe uygun hareketin üzerinde gerçekleştiği kişiyi veya şeyi ifade etmektedir. Yasa dışı bahis oynatma suçunun konusu hukuka aykırı şekilde bahis veya şans oyunu oynayan kişilerdir. Keza öğretide ve Yargıtay kararlarında da bu şekilde ifade edilmektedir.
2-) Fail
Spor müsabakalarında yasa dışı bahis veya şans oyunlarına ilişkin 7258 s. Kanun md. 5’te düzenlenen suçlar için özel bir nitelik aranmamıştır. Bu suçlar herkes tarafından işlenebilir. Dolayısıyla bu suçların özgü suç niteliği taşımadığı söylenebilir.
3-) Mağdur
Öğretide suçun mağdurunun Spor Toto Teşkilât Başkanlığı olduğunu savunan bir görüş ileri sürülmüştür. Öğretide bir diğer görüş ise, yasa dışı bahis veya şans oyunu suçlarının mağdurunun bütün toplum olduğunu savunmaktadır. Yargıtay da yasa dışı bahis ve şans oyunu suçlarının mağdurunun bütün toplum olduğu yönünde kararlar vermektedir.
4-) Fiil
Yasa dışı bahis oynatma suçu; spor müsabakalarına dayalı sabit ihtimalli ve müşterek bahis veya şans oyunlarını oynatma ya da oynanmasına yer veya imkân sağlama fiilleriyle işlenebilir. Kumar oynanması için yer ve imkân sağlama suçunda olduğu gibi, 7258 sayılı Kanun md. 5/1-a kapsamında düzenlenen suç seçimlik hareketle işlenebilir.
Oynatmak fiili, yasa dışı bahsi bizzat düzenlemek veya düzenlenmesi sürecine katılan kişilerden olmak şeklinde anlaşılmalıdır. Bu suç kapsamında işlenecek bahis ve şans oyunu oynatma suçlarının oluşabilmesi için, bu fiillerin Kanun tarafından verilen yetkiye dayalı olmaksızın işlenmesi gerekmektedir.
5-) Netice ve Objektif İsnadiyet
7258 sayılı Kanun md. 5 hükmünde düzenlenen yasa dışı bahis oynatma suçlarının tamamlanabilmesi için belirli bir neticenin ortaya çıkmasına gerek bulunmamaktadır. Dolayısıyla bu suçlar neticesiz suçlardandır.
cc) Suçun Manevi Unsuru Nedir?
Yasa dışı bahis oynatma suçu ancak kasten işlenebilir. Dolayısıyla bu suçun taksirli hali TCK’da düzenlenmemiştir ve taksirle işlenebilen bir suç değildir. 7258 s. Kanun md. 5/1 hükmünde spor müsabakaları üzerinde bahis ve şans oyunu fiillerinin ancak Kanun’un verdiği yetkiye dayalı olmaksızın işlendiğinde suç teşkil edeceği açıkça düzenlenmiştir. Dolayısıyla tipikliğin bir unsuru gösterilmiştir ve bu nedenle öğretideki tartışmalı olan bu suçun olası kastla incelenip incelenemeyeceği hususunda ancak doğrudan kastla işlenebileceği görüşüne katılmak durumundayız.
dd) Hukuka Aykırılık
Spor Toto Teşkilat Başkanlığı yetkisi dahilinde izin alınarak yapılan bahis oynatmalarının hukuka uygun olduğu yukarıda açıklanmıştı. İlgili mevzuatlardan bahisle hukuka uygunluk nedenlerinden TCK m. 242’e gidilebilmesi durumu söz konusu olmaktadır.
ee) Nitelikli Haller Nelerdir?
7258 s. Kanun’da düzenlenen suçla ilgili bir nitelikli hal bulunmamaktadır.
ff) Suçun Özel Görünüş Biçimleri Nelerdir?
aaa) Teşebbüs
Yasa dışı bahis suçunun maddi unsurunu oluşturan seçimlik hareketlerden herhangi birisi bakımından icraya başlayıp da elinde olmayan nedenler yüzünden suçu tamamlayamaması durumunda fail teşebbüs nedeniyle sorumlu tutulur.
bbb) İştirak
Yasa dışı bahis oynatma suçunda iştirak kısmında özellik eden bir husus yer almamaktır.
ccc) İçtima
Yasa dışı bahis oynatma fiili bakımından zincirleme suça ilişkin TCK md. 43 hükmünün uygulanabilirliği tartışılmalıdır.
Yargıtay 19’uncu Ceza Dairesi; suçun mağdurunun toplum olduğu ve bahis oynayan kişilerin de suçun konusunu oluşturduğundan bahisle, TCK md. 43 kapsamında bir suç işleme kararı çerçevesinde aynı kişiye karşı birden fazla veya tek eylemle birden fazla kişiye karşı işlenmesi şartının sağlanmadığı yönünde bazı kararlar vermiştir.
Öğretide, aynı bahsi veya şans oyununu birden fazla kişinin oynaması durumunda bahis oynayan kişi sayısınca suç oluşmayacağı, yine kişi sayısına bakarak zincirleme suç hükümlerinin uygulanmasının isabetli olmadığı ifade edilmektedir.
D) Yasa Dışı Bahis Oynatma Cezası Nedir?
Sabit ihtimalli ve müşterek bahis oynatma yetkisi, Spor Toto Teşkilat Başkanlığı veya başkanlığın yetki verdiği gerçek ve özel hukuk tüzel kişileri tarafından kullanılır. Spor Toto Teşkilat Başkanlığı “sabit bayi” veya “sanal ortam bayii” ruhsatı vererek gerçek veya özel hukuk tüzel kişilerine izin verebilir. Spor Toto Teşkilat Başkanlığı’nın verdiği ruhsatlar dışında, izinsiz bahis oynatmak 7258 s. Kanun’da cezalandırılan bir suçtur. Yasa dışı bahis oynatma suçunun cezası, üç yıldan beş yıla kadar hapistir. Hapis cezasına ek olarak on bin güne kadar adli para cezası öngörülmüştür.
E) Yasa Dışı Bahis İçin Yer ve İmkân Sağlama Suçu Nedir?
7258 s. Kanun m. 5’in “a” bendinde “oynatmak ya da oynanmasına yer veya imkân sağlamak” suçun fiil unsurunu oluşturmaktadır. Suçun oluşumu için failin bahis veya şans oyunlarını oynaması için başkalarına yer veya imkân sağlaması gerekir. Yer sağlama, faile gerekli fiziksel ortamın sağlanması; imkân sağlama ise yasa dışı bahis veya şans oyunları oynanmasına sağlayacak teknik altyapıyı sunmak şeklinde anlaşılmalıdır.
Yasa dışı bahis oynatma suçu ile yasa dışı bahis için yer ve imkân sağlama suçu 7258 s. Kanun 5. maddesinin “a” bendinde birlikte yer almaktadır. Bu nedenledir ki suçun unsurlarını incelerken yer ve imkân sağlama fiili ve koşulu dışında aynı unsur içeriklerinden oluşmaktadırlar.
Yasa dışı bahis için yer ve imkân sağlama suçunun cezası düzenlenmiştir:
”Spor müsabakalarına dayalı sabit ihtimalli ve müşterek bahis veya şans oyunlarının oynanmasına yer veya imkân sağlayanlar üç yıldan beş yıla kadar hapis ve on bin güne kadar adli para cezasıyla cezalandırılır (7258 sayılı Kanun m. 5/a).”
G) Yasa Dışı Bahis Oynama Suçu ve Cezası Nedir?
7258 s. Kanun madde 5’in “d” bendinde, bahse konu bahis ya da şans oyunlarını oynayan kişilere yönelik bir düzenlemeye gidilerek, diğer bentlerdeki suçlardan farklı olarak sadece idari para cezası öngörülmüştür. Dolayısıyla bu hükümde ceza hukuku bağlamında hapis cezası olduğu söylenemez. İdari para cezası olması sebebiyle de cebri icra yoluyla da ilgilisinden tahsil edilebilir.
İlgili hüküm maddesine bakacak olursak:
Spor müsabakalarına dayalı sabit ihtimalli veya müşterek bahis veya şans oyunlarını oynayanlar mahallin en büyük mülki idare amiri tarafından beş bin liradan yirmi bin liraya kadar idari para cezası ile cezalandırılır (7258 sayılı Kanun m.5/d).
H) Yasa Dışı Bahis Oynatma Suçuna Örnek Yargıtay Kararları Nelerdir?
”Sanığın işyerinde yapılan aramada ele geçirilen bilgisayar ve cep telefonu üzerinde yaptırılan inceleme sonucunda düzenlenen raporlara göre, sanığın internet üzerinden yayın yapan bahis sitelerine erişim sağladığı tespit edilmekle birlikte, bunların büyük kısmının yasal bahis siteleri olduğu, 7258 sayılı Kanun’a aykırı bahis sitelerine erişimler, sayı itibariyle, sanığın üzerine atılı suçu işlediğini kabule yeter derecede olmadığı gibi sitelerin bahis oynanmasına ilişkin kısımlarına erişim sağlandığına dair bir bulgu da bulunmadığı, anılan sitelerin bahis oynanması dışında bir takım içerikler de barındırdığının bilindiği, sanığın aşamalardaki savunmalarında istikrarlı bir şekilde yasa dışı bahis oynatmadığını, kendisinin yasal siteler üzerindeki hesabından bahis oynadığını ve başkalarına da oynattığını savunduğu, yasal bahis sitelerine erişim sağlamasının da bu savunmasını desteklediği anlaşılmakla, üzerine atılı suçu işlediğine yönelik her türlü şüpheden uzak ve kesin bir delil elde edilemeyen sanığın beraati yerine, yazılı şekilde mahkumiyetine karar verilmesi, bozma nedenidir”(Yargıtay 19.Ceza Dairesi – Karar: 2019/5966).
”Sanıkların işyerinde yapılan aramada bilgisayar, yazıcı, isim ve şifrelerin yazılı olduğu belirtilen not defteri ile sanıkların yanında misafir olarak bulunan bir şahsın üzerinde iki adet oynanmış kupon ele geçirildiği, şahsın kolluk tarafından alınan beyanında cüzdanında bulunan bahis kuponlarının eski tarihli olduğunu ve başka bir yerde oynadığını, olay günü tesadüfen ziyaret amacıyla arkadaşlarının yanında bulunduğunu beyan ettiği, tutanakta bahsi geçen defterin yasa dışı bahisle ilgili olduğuna dair bir tespitin bulunmadığı, ele geçirilen genel amaçlı olduğu anlaşılan yazıcının ise kupon basmak amacıyla kullanıldığına dair bir bulgu olmayıp, internet kafe olarak işletilen işyerinde bilgisayar yazıcısı bulunmasının doğal karşılanabileceği, iş yerinde ele geçirilen bilgisayar üzerinde yaptırılan incelemeler neticesinde ise iki rapor düzenlendiği, ilk raporda yasa dışı bahis ile ilgili herhangi bir bulguya rastlanmadığının, ikinci raporda ise 7258 sayılı Kanun’a aykırı bahis sitelerine az sayıda erişim yapıldığının, ancak bahis oynandığına dair bir bulgu saptanmadığının belirtildiği, söz konusu sitelerin bahis oynanması dışında bir takım içerikler de barındırdığı gözönüne alındığında, yalnızca bu sitelere az sayıda erişim sağlanmış olmasının sanıkların 7258 sayılı Kanun’a aykırı şekilde bahis oynattığını kabule yeter olmadığı, sanıkların üzerine atılı suçu işlediklerinin, her türlü şüpheden uzak, kesin delillerle ispatlanamadığının anlaşılması karşısında, beraatlerine karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde mahkumiyetlerine karar verilmesi bozma nedenidir”(Yargıtay 19.Ceza Dairesi – Karar: 2019/734).
“…Dosyada mevcut, kovuşturma aşamasında alınan bilirkişi raporunda, sanığın 7258 sayılı Kanun’a aykırı bir şekilde bahis oynattığı kabul edilen www.noktabet.com internet sitesinin, tespit edilebilen bilgilere göre, İstanbul’da yerleşik olduğunun, bahis işlemlerinin gerçekte hangi site üzerinden yapıldığının ise programa girilemediğinden tespit edilemediğinin bildirilmesi karşısında, şüpheden sanık yararlanır ilkesi gereğince, sanığın eyleminin, 7258 sayılı Kanun’un 5/1.a maddesi kapsamında değerlendirilmesi gerektiği gözetilmeden, aynı Kanun’un 5/1.b maddesi kapsamında kabul edilerek, fazla ceza tayini..” (Yargıtay 19 CD’nin 2016/2979 E, 2018/12124 K, 20/11/2018 T. sayılı kararı)
“Cezada ölçülülük prensibi gereğince verilen cezanın eylem ile orantılı şekilde bireyselleştirilmesi, uygulama gerekçesi olarak da yasal ve yeterli gerekçe gösterilmesi gerektiği gözetilmeden ve yine herhangi bir yasal gerekçe gösterilmeksizin sanık Fırat hakkında alt sınırdan uzaklaşılması sureti ile TCK’nın 3. Ve 61. Maddeslerine aykırı davranılması… Bozulmasına…” (Yargıtay 19. CD’nin 2015/11462 E, 2017/2143 K ve 13/03/2017 T sayılı kararı)
Kaynakça
BELCİ, “Spor Müsabakalarında Yasa dışı Bahis ve Şans Oyunu Suçları,” Süleyman Demirel Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XI, S. 2, 2021, s. 379-418.
Futbol ve Diğer Spor Müsabakalarında Bahis ve Şans Oyunları Düzenlenmesi Hakkında Kanun (1959), T.C. Resmî Gazete, 10201.
ATAMER İLKER, Yasa dışı Bahis Suçları ve Cezaları, <https://www.atamer.av.tr/yasadisi-bahis-suclari-ve-cezalari/>
DOĞAN BARAN, Yasa dışı Bahis Oynatma Suçu ve Cezası, <https://barandogan.av.tr/blog/ceza-hukuku/yasadisi-bahis-oynatma-sucu-cezasi.html>
